Bir çok ülkede olduğu gibi Türkiye'de de yasal düzenlemelerin teknolojik gelişmelerin gerisinde kaldığını söyledi. Son yıllarda günlük yaşama giren birçok cihazın üretimi ve kullanımı konusunda yasal boşluklar olduğunu kaydeden hukukçular, yaşanan sorunlar karşısında ilgili yargı organlarının da çaresiz kaldığını bildirdiler.

Son olarak çeşitli kamu kurum ve kuruluşları ile bazı cami, sinema ve tiyatro salonlarında kullanılan ''jammer'' cihazlarının, cep telefonlarını çalışamaz hale getirdiğini kaydeden hukukçular, bununla Anayasanın ''haberleşme özgürlüğü''nü düzenleyen 22. maddesinin ihlal edildiğini öne sürdü.

Anayasanın mutlaka kanunla sınırlandırılması gerektiğine işaret eden hukukçular, TBMM'den çıkacak tek maddelik bir yasayla, bu ihlalin önüne geçileceğini kaydettiler.

-CİHAZI KULLANABİLECEK KURUMLAR-

Geçtiğimiz haftalarda Başbakanlık merkez binasının duvarlarına da yerleştirilen ''jammer'' cihazlarının kullanımına ilişkin düzenlemenin, 2813 sayılı Telsiz Kanunu'nun 29. maddesinde yer aldığını kaydeden Telekomünikasyon Kurulu uzmanları ise söz konusu cihazın yalnızca Türk Silahlı Kuvvetleri, Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) ve Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından kullanılabileceğini vurguladılar.

Kurum yetkilileri, cihazın kullanıldığı bazı yerlerde incelemeler yapıldığını belirterek, istenilen alan dışında da haberleşmenin olumsuz yönde etkilendiğine dair tespitlerde bulunduklarını bildirdiler.

2813 sayılı Telsiz Kanunu'nun 29. maddesine göre kanun kapsamında yer alan telsiz cihazlarının ithali ve imalinin izne tabi olduğunu belirten yetkililer, bu izinlerin ''Telsiz Telekomünikasyon Terminal Ekipmanları Yönetmeliği'' ve Avrupa Birliği (AB) tarafından uygulanan ''Elektromanyetik Uyumluluk'' (EMC) direktiflerine göre verildiğini hatırlattılar.

GSM jammer cihazlarının her iki mevzuata da uygun olmadığını vurgulayan yetkililer, aynı kanun maddesinde ''özel amaçlı cihaz kullanabilecek'' kamu kurum ve kuruluşlarının belirtildiğini anlatarak, ''Bunlar Türk Silahlı Kuvvetleri, Milli İstihbarat Teşkilatı ve Emniyet Genel Müdürlüğüdür. Bu kurumların ihtiyacı olan özel amaçlı cihazların imali ve ithali izne tabi değildir'' görüşünü aktardılar.

-JAMMER KULLANMAK İSTEYENLERİN BAŞVURULARI REDDEDİLDİ-

Yetkililer, mevzuat gereğince kurumun ilgili personelinin resen veya şikayet üzerine imali, ithali ve kullanımı yasak olan cihazların tespit edilmesi durumunda, gerekli yasal önlemleri aldığını dile getirerek, şunları kaydettiler:

''Bugüne kadar bazı kurum ve kuruluşlar; örneğin Kilis Valiliği, Milli Eğitim Bakanlığı (okullar için) Ankara Ticaret Odası, TRT, Sağmalcılar Cezaevi, Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve bazı akaryakıt istasyonları GSM jammer cihazı kurmuş ya da kurma isteği ile kurumumuza başvurmuş. Ancak bunların talepleri reddedilmiş ya da kurulanlar toplatılarak, yasal işlemler yapılmıştır.''

Jammer cihazlarının imali, ithali ve kullanımının, yasada belirtilen kurumlar dışında başka hiç bir kurum veya kuruluş tarafından gerçekleştirilemeyeceğinin altını çizen Telekomünikasyon Kurulu yetkilileri, cami, kilise, sinema, okul, cezaevi ve benzeri yerlerde de kullanılamayacağını vurguladı.

Yetkililer, bu cihazların sadece kapalı mekanda GSM telefon cihazlarının haberleşmesini engelleyecek kadar güçlü elektromanyetik dalga yaymakla kalmayıp, kapalı mekan çevresinde de haberleşme için kullanılan frekansları engellediği veya bozduğunu hatırlatarak, ABD, Avustralya, Pakistan, Japonya ve Avrupa Birliği ülkelerinde de cihazın kullanımının sınırlandırıldığını bildirdi.

-''JAMMER''LAR NAMAZ VAKİTLERİNDE DEVREYE GİRİYOR-

Cep telefonlarını engelleyen sistemin, yurt genelindeki bir çok camide kullanıldığını belirten Diyanet İşleri Başkanlığı yetkilileri ise son olarak Kastamonu'daki camilere ''jammer'' yerleştirildiğini kaydetti.

Kastamonu Müftüsü Fuat Altıntaş, ilk defa Nasrullah Camisinde kullanılan cihazın zaman ayarlı olduğunu belirterek, cihazın sadece namaz vakitlerinde aktif hale geldiğini söyledi.

Camilerde kapatılmayan cep telefonlarının ibadet huzurunu bozduğunu kaydeden Müftü Altıntaş, özellikle cuma namazlarında imamların uyarılarına rağmen çalan cep telefonlarının, cemaati rahatsız ettiğini vurguladı.

Altıntaş, İstanbul'da bir firma tarafından geliştirilen cihazın kullanımıyla olumlu sonuçlar aldıklarını dile getirerek, ''Yurt genelindeki tüm tarihi camilerde kullanılan cihazı şimdi kentteki tüm camilerde kullanmak için sipariş verdik'' diye konuştu.

-''JAMMER''LAR FRANSA'DA DA SORUN OLMUŞTU-

Bir süre önce Fransa'da, sinema, tiyatro ve konser salonlarında kullanılan ''jammer'' cihazları ''haberleşme özgürlüğünü engellediği'' iddiasıyla tartışmalara neden olmuş ve yaşanan sorun hükümetin yasal düzenlemesiyle aşılmıştı.

Fransız hükümeti, işletme sahiplerinden gelen talepler nedeniyle, sinema, tiyatro ve konser salonlarında cep telefonu sinyallerini engelleyen cihazların kullanımına onay vererek, bazı mekanlarda kullanımına sınırlama getirmişti.

Yetkililer, yasa dışı iletişimi ya da uzaktan kumandayla patlatılan bombaları önlemek için daha çok savunma amaçlı olarak geliştirilen cihazın çeşitli şekil ve boylarda üretildiğini belirterek, Fransa'daki bazı toplantı salonlarının duvarlarına monte edilerek, denendiğini bildirmişti.

Cihazların, kapsama alanı içindeki cep telefonu sinyallerini belirleyerek etkisiz hale getirdiğini anlatan uzmanlar, bu tür sistemlerin en iyisinin İngiliz Savunma Bakanlığı tarafından geliştirildiğini vurgulayarak, söz konusu cihazın bir duvar kağıdının içine gizlenebildiğini kaydettiler.