Sadettin ORHAN yazdı

Geçtiğimiz Perşembe günü yayınlanan "Memurun 'erken yaşlanma' hakkı var mı?" başlıklı yazımız tahminimizin ötesinde bir ilgi gördü. Aslında biz yazımızda tamamen teknik bir konuyu, yani yeni sosyal güvenlik yasasında yer alan erken yaşlanma emekliliğinden eski memurların da yararlanıp yararlanamayacağını tartışmıştık. Sonuçta SGK'nın malul çocuk sahibi annelerle ilgili genelgesini nazara vererek, bu haktan eski memurların da yararlanabileceğini ve bunun da yerine göre 5 yıl erken emeklilik anlamına geldiğini söyledik. Yazıda geçen 5 yıl erken emeklilik ifadesi adeta sanal alemin gözünü döndürdü. Bir de baktık ki bütün haber sitelerinde "5 yıl erken emekliliğin formülü" şeklinde haber yapılmış. Yazının, hak ettiğinden çok daha fazla ilgi görmüş olması bize üç şeyi anlatıyor;

1.         İnsanlarımız tamamen emeklilik odaklı yaşadıklarından, hedefe giden yolu kısaltan bütün haberlere anormal bir ilgi duyuyorlar.

2.         Sosyal güvenlik alanı şimdiye kadar aşırı derecede ihmal edildiğinden, dezenformasyona ve manipülasyona son derece açık bir alan durumunda.

3.         Çalışma hayatındaki insanlarımızın önemli bir bölümü, belki de iş koşullarının ağırlığından olacak, kendisini nüfus kağıdındaki yaşından daha ileride hissediyor.

Buradan hareketle erken yaşlanma emekliliği konusunda birkaç uyarıyı yapmış olalım.

·           Erken yaşlanma emekliliği, özürlü veya malul emekliliği gibi çok yaygın bir uygulama alanına sahip değildir.

·           Erken yaşlanma emekliliği konusunda, çalışanlar yeterince bilgi sahibi olmadığından, bugüne kadar ciddi başvurular yapılmamıştır.

·           Kendisini daha yaşlı hisseden herkes gidip erken yaşlanma raporu alamaz ve dolayısıyla erken yaşlanma koşullarıyla emekli olamaz.

Burada özellikle son maddeye dikkat çekmek istiyorum. Zira okurlarım, gönderdikleri çok sayıda e-postada, "ben çok yıprandım, kendimi 10 yaş daha yaşlı hissediyorum, çöktüm, bittim..." gibi gerekçelerle, erken yaşlanma hakkı olup olmadığını soruyor. Yine tekraren söyleyelim ki, sizin kendinizi hangi yaşta hissettiğiniz değil, sağlık kurulunun raporu önemlidir.

Erken yaşlanma hakkından yararlanabilir miyim?

Soru: Sadettin Bey, geçen hafta köşenizde yazdığınız, memurların erken yaşlanma hakkıyla ilgili benim bir sorum olacak. Ben 59 yaşında bayan bir memurum. Normalde benim emekli olmama 3 yıl var fakat yüksek tansiyon ve diğer bazı rahatsızlıklarım mevcut. Bu durumda ben de erken yaşlanma emekliliği ile emekli olabilir miyim? Selma Deviren

Cevap: Selma Hanım, sizin de erken yaşlanma raporuyla erken emekli olma hakkınız var. Fakat bunun için;

·           Erken yaşlandığınıza dair sağlık kurulu raporu,

·           Hizmet sürenizin dolmuş olması (20 veya 25 yıl),

·           Ve son olarak 55 yaşı doldurmuş olmanız gerekiyor.

Siz 55 yaşı doldurmuşsunuz. Sağlık kurulu raporu alıp alamayacağınız ise ancak tam teşekküllü bir hastaneden alacağınız kurul raporu ile belli olur. Fakat anladığım kadarıyla hizmet sürenizin dolmasını bekliyorsunuz. Eğer hizmet sürenizin dolmasına 3 yıl varsa, erken yaşlanma raporu alsanız da emekli olamazsınız.

Emekli ikramiyesi alabilir miyim?

Soru: Sadettin Bey, ben 10.05.1965 doğumluyum. Devlette 21 yıl 1 ay memuriyet hizmetimden sonra Kasım/2008 tarihinde memurluktan çıkarıldım. Memuriyet öncesi 202 gün de SSK'lı çalışmam vardı. Şimdi ben, 25 yılı doldurmak için kalan süreyi SSK'lı veya isteğe bağlı olarak ödesem, son 7 yıl kuralına göre memuriyetten emekli olabilir miyim? Yine bu durumda emekli ikramiyesi alabilir miyim? Ne zaman emekli olabilirim? Murat Kara

Cevap: Değerli okurum, SSK'lı olarak çalıştığınız 202 günle birlikte şu anki hizmetiniz 21 yıl 7 ay 22 gün ediyor ve 25 yılı doldurmanıza 3 yıl 4 ay 8 gün kalıyor. Kalan sürenin tamamını SSK'lı veya isteğe bağlı ödeseniz de, sizin de belirttiğiniz gibi son 7 yıl kuralına göre yine memur statüsü ile emekli olabileceksiniz. Son Anayasa Mahkemesi kararı gereğince, emekli olurken memuriyet hizmetinize tekabül eden ikramiyenizi alabileceksiniz. Emeklilik için 50 yaş şartına tabi olduğunuz için, 10 Mayıs 2015 tarihinde emekli olabilirsiniz.

İkinci iş yapabilir miyim?

Soru: Sadettin Bey, ODTÜ'de sigortalı işçi statüsünde çalışıyorum. Mevcut işimden ayrılmadan vergiye tabi bir iş yapmak istiyorum. Sigortalı olarak çalışırken böyle bir iş yapabilir miyim? Nasıl bir yol izlemem gerekir? H. Kara

Cevap: Değerli okurum, mevcut işinizle beraber vergiye tabi herhangi bir işi de yapabilirsiniz. Buna engel bir durum yok. Ayrıca çalışmakta olduğunuz işyerinden sigorta bildiriminiz yapıldığı için, vergiye tabi olunca Bağ-Kur'lu (4/b) olmanıza da gerek yok.