Uzmanlara göre, Ortadoğu’da "bölgesel güç" olma yarışında, zayıflayan Mısır, Türkiye’nin elini güçlendirebilir, ama bölgesel istikrarsızlık Türkiye’nin ticaretine zarar verir. Mısır'da göstericiler sokaklara döküldü
 
Tunus ile başlayan, ardından Mısır’a sıçrayan olaylar, Ortadoğu’nun geleceği ve güç dengelerine dair soruları akıllara getirirken, etkin hale geldiği bölgesinde istikrar ile barış isteyen Türkiye’nin konumunun da bu durumdan nasıl etkileneceği merakını uyandırdı.

Brandeis Üniversitesine bağlı Crown Ortadoğu Çalışmaları Merkezi ve German Marshall Fund uzmanı Joshua Walker, gazetecilere yaptığı açıklamada bölgedeki dengelerin, hem Washington hem Ankara’daki tartışmalarda gözlerden kaçan önemli bir konu olduğunu söyledi.

Türkiye’nin "bölgede, Osmanlı İmparatorluğu geçmişinden de gelen, en güçlü devlet geleneğine ve en gelişmiş demokrasiye sahip, en yanıt verici ve temsil edici ülkesi olarak, şu anki gelişmelerden en fazla kazanacak ya da kaybedecek ülke olduğunu" belirten Walker, sözlerini şöyle sürdürdü: "Bu devrimlerin yeni demokrasilere yol açması halinde, doğal olarak Mısır’dakiler, Hüsnü Mübarek’in yönettiği Mısır’da hiç görülmediği kadar Türkiye’ye yönlerini çevirecek.

Aslında AKP ve Mübarek, birbirlerini hiçbir zaman sevmedi ve hep birbirlerine engel oldu. Dolayısıyla bu durum, AKP’nin bölgesel istikrar sağlayıcı ve üstün bölgesel güç olma şeklindeki yeni rolü açısından mükemmel bir test."

"TÜRKİYE, BÖLGE HALKI İÇİN ÖRNEK VE MODEL"

Walker, hem Türkiye’nin hem de ABD’nin olaylara bakarak "kazanan veya kaybedenleri tahmin oyunu içine girmek istemediğini" söyledi.

Ancak Türkiye’nin, "kendi tarihi evrimine uygun olarak, daha az otoriter bir yönetim yapısı anlamına gelen ifade özgürlüğü ve insan haklarının yanında olmak istediğini" belirten Walker, yine de Türkiye’nin konuya çok fazla dahil olmaması gerektiğini ifade etti.

Türkiye’nin bölge halkı için "büyük bir örnek ve model" olduğuna işaret eden Walker, "Mısır’ın zayıflamasının Arap dünyasında liderlik boşluğu yaratacağını, ancak bu boşluğu da halihazırda Türkiye’nin, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın popülerliği ve İsrail’e karşı Arap duyarlılığının savunuculuğunu yapmasıyla doldurduğunu" kaydetti.

"BÖLGEDE, MISIR İÇİN TEK ARABULUCU TÜRKİYE"
Diğer büyük bölgesel güçler olan İran ve İsrail’in de Mısır’la alakalı olarak çok farklı görüşleri bulunduğunu söyleyen Walker, "Türkiye bu noktada, Mübarek, (Mübarek’e karşı muhalefet sergileyen) Muhammed El Baradei ile Müslüman Kardeşler arasında bir uzlaşmaya varılmasına yardım edebilecek olan gerçek anlamdaki tek tarafsız oyuncu gibi görünüyor. Gerçekten de, ABD ile birlikte bölgede güvenilir arabulucu olabilecek ülke olarak bir tek Türkiye kaldı" diye konuştu.

"TÜRKİYE’NİN KONUMUNUN ÖNEMİ ARTTI"
Düşünce kuruluşu Carnegie Endowment uzmanı Henri Barkey de bölgedeki durumun henüz muğlak olduğunu, ama Türkiye’nin "çok istikrarlı bir ülke olarak bölgedeki konumunun öneminin artığını" söyledi.

Barkey, "Türkiye’de demokrasinin darbelere rağmen iyi-kötü çalışmış olması, Türkiye’ye muazzam avantajlar tanıyor" dedi.

Öte yandan Türkiye’nin ticaret yapıp mal satabilmek için istikrarlı bir Ortadoğu istediğini ifade eden Barkey, "Türkiye, Ortadoğu’ya pazar olarak bakıyor. Bu açıdan bölgedeki istikrarsızlık, Türkiye’ye iktisadi açıdan çok zarar verecek" ifadesini kullandı.

Türkiye ile Mısır’ın Ortadoğu ile ilgili bazı konularda farklı bakış açılarına sahip olduğunu hatırlatan Barkey, "Dolayısıyla burada Mısır’daki rejimin zayıflamış olması Türkiye’yi bir şekilde kuvvetlendirecek, o şüphesiz" dedi.

Yine de "Türkiye’nin demokrasiyle ilgili konularda bazen tutarsız dış politika izlediğini" iddia eden Walker, şöyle devam etti: "Örneğin Türkiye, Hamas’ın sandıktan çıktığını belirterek, ona arka çıktığını söylüyor. Ama Hamas, Suriye’deki rejimin de en önemli yardımcısı olarak ortaya çıktı. Suriye’deki rejim tamamıyla diktatörlük. Türkiye, karışık seçimlerden sonra İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad’ı kutlayan ülkelerin başında geldi. Türkiye, demokrasi meselesine gelince tutarsız bir dış politika izliyor. Dolayısıyla ne kadar kazanır ne kadar kazanmaz, bilmiyorum."

"MISIR’IN REKABETÇİLİĞİ AZALACAK"
German Marshall Fund uzmanı Ian Lesser, Türkiye’nin nispeten potansiyel gücü bağlamında düşünüldüğünde, kaos içindeki bir Mısır’ın bu noktada Türkiye’ye karşı bölgesel rekabetçiliğinin azalacağını söyledi.

Türkiye’nin de Doğu Akdeniz’de bir güç olduğuna ve Mısır’ın uzun vadeli istikrarında ABD ile aynı çıkarları paylaştığına işaret eden Lesser, Mısır yönetiminin gelecekte nasıl olacağını henüz bilmediklerini, ancak bu ülkedeki gelişmelerin sonucunun Türkiye’yi yakından ilgilendirdiğini kaydetti.30/01/2011