ANKARA-Maliye Bakanlığı, Kayıt Dışı Ekonomiyle Mücadele Stratejisi Eylem Planını güncelliyor. 2011-2013 dönemine ilişkin de hazırlık yapılıyor.

Güncelleme çalışmaları sırasında, şu ana kadar gerçekleştirilen konu başlıklarının yanı sıra, sürekli faaliyetler de mevcut plandan çıkarılıyor. Bu arada yeni döneme ilişkin tedbirler için de Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), Denizcilik Müsteşarlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ve Gümrük Müsteşarlığı başta olmak üzere çeşitli kamu kurum ve kuruluşlarıyla görüşmelerde bulunuluyor.

AKARYAKIT TAKİBİ EKK’YA GÖTÜRÜLÜYOR
Kayıt dışı ekonomiyle mücadeleye ilişkin yeni taslak metin, Ekonomi Koordinasyon Kurulu’na (EKK) götürülecek ve burada kesinleşecek.

Ardından da ilgili kuruluşlar, kendi sorumluluk alanlarıyla ilgili düzenlemeleri süratle gerçekleştirecek.

Kayıt Dışı Ekonomiyle Mücadele Taslak Planında yer alan bazı düzenlemeler şöyle sıralanıyor:

-Akaryakıta elektronik takip geliyor. Hala çok önemli bir sorun olarak nitelenen akaryakıt kaçakçılığının önlenmesi amacıyla "Akaryakıtta Online Takip Sistemi" oluşturulacak. Çalışmalarda, Gelir İdaresi Başkanlığı ve EPDK, dağıtım şirketlerinin bayilere verdikleri akaryakıtın elektronik ortamda izlenmesine dönük yeni bir yapı oluşturulmasını kararlaştırdı.

Arka Ofis olarak da adlandırılan bu modelde, dağıtım şirketleri ile akaryakıt istasyonları arasında online (çevrimiçi) çalışan bir bağlantı kurulacak. Akaryakıt tankeri A dağıtım şirketinin ana deposundan yakıt alıp çıktığı anda bu durum hemen sistemde görünecek. Tanker, B akaryakıt istasyonuna yakıtı götürdüğünde ve yakıtı boşaltıp döndüğünde de bu durum anlık şekilde izlenebilecek. Böylece akaryakıttaki fiziki hareket sürekli takip altında bulunacak.

Gelir İdaresi Başkanlığı, EPDK’nın da kabul ettiği sistemin bir adım öteye götürülmesini istiyor. Başkanlık, online takip sisteminin bir ayağında da EPDK’nın bulunmasını talep ediyor. Gelir İdaresi, kamunun da dahil olmasıyla çok daha sağlıklı işleyen bir yapının kurulabileceğini vurguluyor.

Türkiye’de halen 37 dağıtım şirketi, 14 bin 152 adet de akaryakıt istasyonu bulunuyor.

KAYIT DIŞI İSTİHDAMA SIKI TAKİP

-Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), geçici iş göremezlik ödeneği alanların sayısını Gelir İdaresi ile paylaşacak. Kurumdan aylık alanlarla ilgili ayrıntılı bilgiler de İdareye verilecek.

-SGK’ya istihdam bilgisi desteği: Maliye Bakanlığı denetim elemanları, merkezden sonra taşrada da yoklama yaptıkları işletmelerde, kayıtlı olup olmadıklarına bakmaksızın iş yerinde çalışan toplam kişi sayısını da tutanaklara yazacak. Bu bilgiler daha sonra SGK’ya aktarılacak. SGK da o iş yerlerinde çalıştığı belirtilen kişilerin sigortalı olup olmadıklarını araştıracak.

Mevcut düzenlemede, kamuda denetim görevini yürüten bütün kamu görevlilerinin 1 iş yerinde kayıtsız çalışan birini tespit etmeleri durumunda bu hemen SGK’ya bildiriliyor.

Kayıt dışı istihdamla mücadeleye dönük bu yöntem, yoklamalara da yaygınlaştırılıyor ve maliyecilerin kayıtlı, kayıtsız bütün çalışan bilgilerini SGK’ya iletmeleri öngörülüyor.

-SGK bildirimleri ile gelir vergisine ilişkin muhtasar beyannamelerin birleştirilmesi: Eylem Planında bu husus da yer almıştı. Ancak SGK bildirgesi ile muhtasar beyan için tek beyanname verilmesi uygulamasında Gelir İdaresi Başkanlığı ile SGK arasında şu ana kadar uzlaşma sağlanamadı.

Gelir İdaresi yetkilileri, birçok ülkede Gelir İdaresi ve Sosyal Güvenlik Kurumlarının birlikte çalıştığını belirtiyor.

ÜCRETLERİN DÜŞÜK GÖSTERİLMESİNE ÖNLEM ARAYIŞI
-Muhtasar beyannamelerde ücret dökümü: Halen muhtasar beyannamelerde kişi sayısının toplamı ile ödenecek gelir vergisine yer veriliyor.

Gelir İdaresi Başkanlığı, muhtasar beyannamelere TC kimlik numarası bazında çalışanların brüt ücretleri ile vergilerinin eklenmesini düşünüyor. Bu şekilde işverenlerin, istihdam ettikleri kişiler için fiili ücretin altında bildirim yapmasının önüne geçileceği ve bu bilgilerin vergiyle ilgili diğer kıyaslamalarda da kullanılabileceği ifade ediliyor.

-Belli sayının üzerinde eleman çalıştıran işletmelerin personel
maaşlarının bankalar üzerinden ödenmesi. Bu konuda da çalışma yapılıyor.

KREDİ KARTI SLİPLERİ BELGE YERİNE GEÇECEK
-Kredi kartı sliplerinin belge yerine geçmesi. Halen doktorlar için uygulanmakta olan bu sistemin yaygınlaştırılması planlanıyor.

Bankalararası Kredi Kartları Merkezi ve BDDK, her banka için ayrı POS cihazı kullanılması yerine işletmelerdeki POS cihazlarının birleştirilmesi ve tek tip POS cihazı kullanımına dönük bir çalışma yürütüyor.

Gelir İdaresi de tek tip POS cihazına geçilmesinin ardından POS cihazları ile yazar kasaların birleştirilmesini düşünüyor. Bir firmanın Bakanlıktan POS cihazı ile yazar kasayı birleştiren yeni bir cihaz için onay da aldığı belirtiliyor.

Birleştirme işlemi gerçekleşirse, kredi kartı ile de nakit olarak da yapılan tüm satışlar sisteme işlenecek. Gelir İdaresi Başkanlığı da kurulacak elektronik altyapı sayesinde bütün bilgileri günlük olarak izleyebilecek.

MÜKELLEFE KARNE GELİYOR
-Elektronik fatura uygulaması yaygınlaştırılıyor.
-Elektronik deftere geçilecek. Büyük mükelleflerden başlanarak, bütün defterler elektronik ortamda tutulacak. Gelir İdaresi Başkanlığı da, elektronik defter sayesinde alış ve satışlarla ilgili detay bilgilere anında ulaşacak. Risk analizlerini çok daha hızlı ve sağlıklı gerçekleştirecek. Denetim elemanları da, elektronik ortamda denetim yapabilecek.

-Merkezi Risk Analizi Sistemi geliştirilecek. Gelir İdaresi, çok daha geniş ve kapsamlı risk analizinde bulunabilecek.

-İhbar ve şikayet sistemine işlerlik kazandırılacak. Vergi İletişim Merkezi, ihbar ve şikayetler için de devreye sokulacak. Gelen ihbar ve şikayetler, Merkez tarafından hemen ilgili vergi dairesine aktarılacak.

-Mükellefe karne verilecek. Gelir İdaresi Başkanlığı, Vergi İstihbarat Merkezi’nde toplanan bilgiler ve diğer veriler ışığında bütün mükellefleri risk analizine tabi tutacak ve belirlenen kriterlere göre mükelleflere not verecek. Bu şekilde her mükellefin karnesi ortaya çıkacak.

-Mükellef sektör kodları yenilenecek. Başkanlık, sektör kodlarına çok önem veriyor. Beyanname analizlerinde bir şirketin hangi sektör veya alt sektör grubunda yer aldığı tam olarak bilinemediği için çok sağlıklı değerlendirme yapılamadığı ifade ediliyor. Bu çerçevede mükellef sektör analizleri güncellenecek ve elektronik ortamda ilgili şirket değerlendirmeleri için analiz bilgileri hazır tutulacak.

-Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Merkezi Tüzel Kişilik Kayıt Sistemi
Kurulacak. Mersin’de pilot uygulaması yapılan bu sistemin oluşturulmasıyla birlikte Gelir İdaresine de buradan bilgi akışı başlayacak.

-Yeni denetim elemanları alınacak. Bu şekilde vergi denetim kadroları güçlendirilecek.

-Tapu kayıtlarının tamamen elektronik ortamda bildirilmesi sağlanacak