Tasarıda hem vatandaşı hem de enerji sektörünü yakından ilgilendiren önemli değişiklikler var. Bunların başında elektrik faturalarına yansıtılan ve kaldırılıp kaldırılmayacağı tartışılan TRT payı geliyor. Daha önce yüzde 3,5'ten 2'ye düşürülen pay kalıcı olacak. Ancak oran yüzde 2'yi geçmeyecek. Tasarıyla elektrik üretiminde kullanılan motorin, fuel oil türü yakıtlara vergi muafiyeti getiriliyor. Elektrik birim fiyatlarına destek 2012'ye kadar devam edecek, baraj inşaatları için Hazine arazileri yatırımcılara ücretsiz verilecek. Önemli bir ayrıntı ise muhtemel elektrik sıkıntısına çözüm olarak düşünüldü. Elektrik açığı doğması halinde kamu şirketleri üretim tesisi yapabilecek. Tasarı ayrıca, Botaş'ın doğalgaz ithala- tını da serbest bırakıyor.

Geçen hafta Bakanlar Kurulu'nda görüşülen Elektrik Piyasası Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı'nın yakında Meclis gündemine gelmesi bekleniyor. 'Elektrikte arz güvenliğinin sağlanması' amacıyla hazırlanan tasarı, sektörün yeniden yapılandırılmasını öngören önemli düzenlemeler içeriyor.

Tasarıda dikkat çeken hükümlerden birisi, abonelerden tahsil edilen TRT payı. AK Parti programında tamamen kaldırılacağı yönünde hüküm bulunan bu uygulamaya hükümetin Acil Eylem Planı'nda da yer verilmişti. Buna paralel olarak Bakanlar Kurulu'nun Ocak 2003 tarihli kararıyla nihai tüketiciye satılan enerjiden elde edilen gayrisafi satış hasılatı üzerinden TRT payı yüzde 3,5'ten yüzde 2'ye indirildi. Tamamen kaldırılması beklenen kesinti, tasarıda yüzde 2 ile sınırlandırılıyor. Kanun tasarısı ile getirilen bir diğer önemli yenilik de kamunun yeniden elektrik üretimi yatırımlarına dönmesi. Elektrik açığı doğması halinde kamu şirketleri üretim tesisi yapabilecek veya mevcut üretim tesislerinin kapasitelerini kiralayabilecek.

Tasarıda otoprodüktörler, için de bazı düzenlemelere yer veriliyor. Buna göre, otoprodüktörler bir takvim yılı içerisinde lisanslarına tanınan yıllık ortalama elektrik üretim miktarının yüzde 20'sini piyasada satabilecek. Ancak arz güvenliği problemi yaşandığı durumlarda Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK)'na bu sınırı artırma yetkisi tanınıyor. Bununla birlikte bir yılda kurulca belirlenen oran üzerinde elektriğin piyasada satılması halinde bu şirketler üretim lisansı alacak. Tasarı ile Türkiye Elektrik İletim AŞ (TEİAŞ)'nin 20 yıllık Türkiye elektrik projeksiyonunu hazırlayarak kurulun onayına sunması isteniyor. Ayrıca Türkiye Elektrik Ticaret AŞ (TETAŞ)'ye, kurul tarafından onaylanmak şartıyla enerji alım anlaşmaları ve hükümetler arası anlaşmalar kapsamındaki elektrik ithalat veya ihracat anlaşmaları imzalama yetkisi veriliyor. Bununla birlikte, arz güvenliğinin sağlanması için üretim ve otoprodüktör lisansı sahibi tüzel kişilere 2012 yılına kadar iletim sistemi kullanım bedellerinde yüzde elli indirim yapılıyor. Tasarı, elektrik alım-satımıyla ilgili de önemli yenilikler getiriyor. Enerji Bakanlığı görüşü doğrultusunda uluslararası enterkonneksiyon şartı sağlanmış ülkelerden TETAŞ, özel sektör toptan satış şirketleri, perakende satış şirketleri ve perakende satış lisansı almış dağıtım şirketlerine elektrik ithalat ve ihracı izni veriliyor. Daha önce küçük nehirler üzerindeki türbinlere tanınan 200 kilovatsaat kurulu güce sahip tesislerde lisans ve şirket kurma muafiyetine, rüzgar, güneş gibi bütün yenilenebilir enerji kaynakları da dahil ediliyor. Bu tesislerin ihtiyaçları üzerinde elektrik üretmeleri halinde genel sisteme verilmesi yönetmelikle düzenlenecek. Bunun yanında rüzgar enerjisine dayalı tesis kuracak lisans sahiplerinin aynı yerde birden çok lisans başvurusu yapılmış olması halinde TEİAŞ birim elektrik üretimi başına en yüksek payı teklif ve taahhüt eden tüzel kişiyi belirlemek amacıyla ihale yapacak. Tasarıyla ayrıca orman ve mera arazileri kapsamında enerji yatırımları önündeki engeller kaldırılıyor. Bu konu, Maliye ve Orman Bakanlığı ile ilgili yatırımcıların anlaşmasına bağlanıyor. Ayrıca, hidroelektrik üretim tesislerinin rezervuar alanında bulunan Hazine özel mülkiyetindeki ve devlete ait gayrimenkullerin bedelsiz kullanım izni verilecek.

Enerji Bakanlığı'nın tasarısıyla, elektrik üretiminde kullanılan motorin, fuel oil türü sıvı yakıtlara vergiden muafiyet getiriliyor. Tasarıdaki önemli bir ayrıntı da, Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ (Botaş)'nin sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) ithalatına izin verilmesi. Botaş özellikle kış aylarında artan tüketimi karşılamak için LNG ithal edebilecek. Bunun için şirket Kamu İhale Kanunu'ndan muaf olacak. Özel şirketlere ise bu konuda kısıtlama getiriliyor.

Kanun tasarısı, kayıp-kaçağın fazla olduğu bölgelerdeki elektrik fiyatlarına desteğin devamını öngörüyor. Tüketicilerin korunması için bölgesel maliyet farklılıkları sebebiyle ortaya çıkan açık kısmen veya tamamen karşılamak için geçici bir süre için 'fiyat eşitleme mekanizması' uygulanacak