|
|
 |
 |
| |
| DOLAR |
| 34,4347 |
 |
|
|
| EURO |
| 36,2908 |
|
|
|
| IMKB |
| 9.390,000 |
 |
|
|
| ALTIN |
| 2.837,260 |
|
|
|
|
Şehir Seçimi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
| GEORGE SOROS'TAN TÜRK ZENGİNLERİNE İDEALİST, AKP'YE DE "OLUMLU ŞEYLER YAPIYOR" DEDİ
|
|
|
|
|
|
|
| Milliyet Gazetesi Yazarı Can Dündar, kimine göre Drakula, kimine göre Robin Hood, diktatörleri deviren George Soros'la konuştu... |
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
George Soros, 30 yıl önce 5 parasız çıkmış yola.
Bugün 75 yaşında ve 11 milyar dolarlık bir servetin sahibi...
Ancak New York'ta buluştuğumuz 5. caddedeki evi hiç de dünyanın en zenginlerinden birinin evine benzemiyor.
Klasik bir zevkin şıklığını taşıyan bu ev, gösterişli eşyalarından ziyade duvarlardaki kıymetli resimleriyle göz kamaştırıyor.
Onu beklerken bir apartmanın en üst katındaki dubleks evi geziyorum.
Pencereden Central Park ve göl görünüyor.
Evdeki yardımcısı yatı ya da uçağı olmadığını söylüyor.
Zaten onu diğerlerinden ayıran da bu.
O parasını dünyayı değiştirmeye harcıyor.
Az sonra kolunda bir sargıyla geliyor.
Küçük bir operasyon geçirmiş, ama yine de neşeli.
Parasıyla dünyanın dört bir yanında hükümetler devirdiği söylenen bu adamın alışageldiğimiz kapitalistlerden üç farkı var. Onu dinlerken hayretler içinde kalmamıza yol açan üç fark:
Bir: Daha çocuk denecek yaşta Faşizm ve Komünizmle tanışmış.
İki: Bir kapitalistte hiç alışmadığımız bir şekilde konuşurken sürekli "iki Karl"a atıf yapıyor: Popper ve Marx.
Üç: Adaşı ve hasmı George Bush'tan ve Amerika'nın yeni muhafazakârlarından söz ederken bir işçi lideri kadar devrimci bir üslup kullanıyor.
Bu özellikler "liberal"liğin solculuk sayıldığı Amerika'da, onun "aşırı solcu" sayılmasına yol açıyor.
Oysa işin aslı, o akıllı bir kapitalist.
Vahşi kapitalizmin ve baskıcı rejimlerin piyasaya da zarar verdiğini görüyor ve sistemi ayakta tutmanın, Açık Toplum'dan geçtiğine inanıyor.
Sonuçta onun amacı da kârını maksimize etmek.
Ama bunu amaçlarken, mazisinin ve gençlik düşlerinin de etkisiyle dünyaya çok daha geniş bir perspektiften bakıyor, değişime yatırım yapmaya itiyor ve bu da onu diğer sermayedarlar arasında "devrimci" bir konuma yükseltiyor.
O, tek kişilik bir sivil toplum örgütü.
Aynı zamanda "küresel değişimin finansörü" olarak tanınıyor. Söyleşinin başında "Size ne diye hitap etmemi istersiniz" diye soruyorum:
"Finansman gurusu". "Global hayırsever". "Tuttuğu altın olan Midas". "Açık toplum filozofu". "Bilgisayar çağının Robin Hood'u"
Memnun gülümsüyor:
"Hepsi birden. Çünkü bu, iyi bir seçme."
Bunun üzerine madalyonu ters çeviriyorum:
"Ya şunlara ne dersiniz:
"Tayland halkının kanını emen Drakula". "Malezya ekonomisinin mezar kazıcısı". "Çin'in timsahı".
Gülüyor.
"Her pozitifin bir de negatifi vardır. Bu kadar çok işe girdiğinizde sevilmemeyi de göze almalısınız" diyor ve ekliyor:
"Ama gurur duyduğum bir şey var: Hem Bush hem Putin benden aynı oranda nefret ediyor."
Bir Macar Yahudisi
"Bu kadar çok düşman kazanmak için bunca para harcamaya değer mi" diye soruyorum:
"Bunları düşman kazanmak için yapmıyorum ki..." diyor, "Benim siyasi bir idealim var: Açık Toplum... Bu amaç için savaşırken, buna karşı çıkanlarla çatışma da kaçınılmaz olur".
"Çoğu işadamı servetini yat, uçak almaya ya da kanser araştırmalarına harcarken siz dünyayı değiştirmeyi seçtiniz. Neden?"
"Sanırım bu, içinden geldiğim hayatla ilgili..." diyor ve anlatmaya başlıyor:
"1930'da Macaristan'da bir Yahudi olarak doğdum. Babam bizi kaçırmasaydı Almanlar tarafından öldürülebilirdim."
Naziler Budapeşte'ye ulaştığında George Soros 13 yaşındaymış. Babası Tivadar Soros tehlikeyi önceden sezmiş. Bu öngörü onun, yüzde 70'i katledilen Macar Yahudilerinden biri olmasını önlemiş. Belki de bugünkü öngörüsü, babasından miras...
Popper'le tanışma
Savaştan sonra Ruslar gelmiş ve George, 14-16 yaşlarında komünizm tecrübesini yaşamış. Baba Soros, Naziler gibi Rusların da özgürlük getirmeyeceğini erken görmüş.
Demir Perde inmeden Londra'ya taşınmışlar. George, 17 yaşında Londra'da prestijli London School of Economics'e girmiş ve orada hayatını kökten değiştirecek filozofun öğrencisi olmuş:
Karl Popper...
Popper, "Açık Toplum ve Düşmanları" kitabında "Aklımızı kullanıp hem güvenliği hem özgürlüğü sağlamanın bir yolunu bulmalıyız" diyordu. Bu felsefe, Soros'u derinden etkiledi:
"Okulda onun kitaplarının ve Açık Toplum felsefesinin etkisi altına girdim. Bu felsefe başarıma büyük katkı yaptı. İşin komik yanı, bunlardan hem para kazanmakta hem o parayı harcamakta yararlandım".
Nasıl?
"Popper, 'mutlak doğru' diye bir şey olmadığını ve düşüncelerin insanlara zorla kabul ettirilemeyeceğini söyler. Oysa klasik ekonomi teorisi tamamen mutlak doğru varsayımına dayanır. Ben işe başladığımda piyasayla ilgili farklı görüşlere sahiptim ve bu görüşler o pazarda para kazanmama yardımcı oldu. Aynı fikirler daha sonra paramla Açık Toplum'u desteklememi de sağladı."
Tırmanış
O yıllarda küçük işlerde çalışarak okul parasını çıkarmaya çalışıyordu.
1956'da okulu bitirip New York'a göçtü.
1961'de Amerikan vatandaşı oldu ve borsa spekülatörlüğüne başladı. Kur değişimlerinden para kazanma hüneri sayesinde hızla zengin oldu. İyi yatırımı kötüsünden ayırma sezgisiyle müşterilerine doğru tüyolar veriyor ve risk alarak kazandırırken kazanıyordu.
Uzmanlık alanı, dalgalanan global markette çabuk ve büyük oynamaktı. Parasını ona emanet edenler yüzde 30 civarında kazandılar. 80'lerin başında "dünyanın en büyük para işletmecisi" ilan edildi.
1992'de bir gün İngiliz pound'unun değerinin düşüşe geçtiğine karar verdi. 10 milyar dolarlık bir spekülasyona girişti. Tek bir günde 1 milyar dolar ve bir unvan kazandı:
"Bank of England'ı çökerten adam."
Bu başarı onu global bir şöhrete dönüştürmüştü. Artık 60'ını aşmıştı. Faşizmi de Komünizmi de görmüştü. Çok risk alıp iyi para kazanmıştı, Şimdi bu parayla ne yapacağını düşünmenin vakti gelmişti.
O süreci şöyle anlattı: "İş yaşamımın ilk 30 yılında aklım fikrim para kazanmaktaydı. Gerekenden fazlasını kazanınca 'Bu kadar parayı ne için kullanmalıyım' diye düşündüm. Tüm insanlığa katkısı olacak bir şey bulmalıydım". O zaman ilk gençlik düşü aklına düştü: Okulda öğrendiği iki sözcük: Açık Toplum...
'Devirmiyor, devireni destekliyorum'Diktatörler sizden korkuyor, çünkü siz gelince onlar devriliyor. Değişimi tetikliyor musunuz, yoksa kokluyor musunuz?
Değişim halktan gelmelidir. Elbette vakıflarımızın demokrasi talebine katkısı olabilir, ama halk desteklemedikçe bu hiçbir işe yaramaz.
Ama muhaliflere para vererek değişime önayak oluyorsunuz.
Hayır. Ben değil, oranın halkı önayak oluyor. Biz onlara destek veriyoruz. Gürcistan örneğini alalım. Orada Şevardnadze yolsuzlukla mücadele için iyi bir plan yaptı. Vakfımız buna destek verdi. Ancak yolsuzluğun odağında polis vardı ve Şevardnadze'nin hayatı polisin korumasındaydı. Bu yüzden plan uygulanamadı. Bazıları hükümetten desteği çekip ona karşı örgütlendiler ve kazandılar. Seçimde sandık başında sayım yaptık ve gerçek seçim sonuçlarını ortaya koyduk. Ve halk hükümetin açıkladığı sonuçlara değil, vakfımızınkine güvendi. Değişime katkımız bu oldu. Rejimin devrilmesinden sonra polise makul bir gelir sağlanması, yolsuzluğun önlenmesi için yeni hükümete destek verdik. Bu, yeni rejimin en görünür başarısı oldu. Ve ben buna katkı sağladığım için gurur duyuyorum.
Sırbistan, Ukrayna, Gürcistan, Kazakistan. Sırada neresi var. Hangi toplum açılacak?
Ukrayna daha bağımsız olmadan biz vakfımızı kurmuştuk. Bağımsızlığını ilan edince danışmanlar sağlayarak yardımcı olduk.
Korkarım Kırgızistan örneğinde devrim, olması gerekenden erken geldi.
Çünkü henüz kurumlar çok zayıf. O yüzden Ukrayna, Kırgızistan gibi yerlerde demokratik rejimlerin başarılı olamayacağından endişeliyim.
Bence demokratik devrim sadece bir başlangıçtır, sonuç değil. Bu değişim sürecinin sonuca ulaşması için Batı daha aktif rol almalı. Bu konuda baskı yapıyorum.
Türk zenginleri idealistTürkiye'nin bölgedeki pozisyonu?
Türkiye'yi çok takdir ediyorum. Çünkü çok açık fikirli ve ileri görüşlü bir liderliği var. Bu özellikle Türkiye'nin kapitalist sınıfı için de geçerli... Çünkü benim bildiğim kapitalistler sadece daha fazla para kazanmanın peşindedir. Türkiye'de ise bir grup zengin var ki, ülkelerini kale ediyorlar. Türkiye'de vakıf kurmamızın temelinde de bu var. Vakfımızın proje gelirinin çoğu Türk sermayesinden geliyor. Bu da çok memnuniyet verici.
Müşterilerinize Türkiye'de yatırım önerir misiniz?
Türk ekonomisini yakından izlemiyorum, çok içerden bilgi veremem. Ama genel planda çok olumlu görüyorum.
İş hayatındaki başarınızın sırrı nedir?
Yanlışımı kabullenmek... Bu, beni eleştirel düşünceyle tanıştıran Karl Popper'in etkisidir. Düşüncelerimi her defasında yeni baştan değerlendirmemi, yanlışsam pozisyon değiştirmemi sağladı. Yanlışta ısrar etmek yerine, onu düzeltmek yeteneği kazandırdı.
"Ahlaksız" bulduğunuz bir sistemden para kazanıp kazandığınız parayı o sistemi düzeltmeye harcıyorsunuz. Bu bir vicdan aklama çabası mı, Robin Hood olma kaygısı mı?
Kapitalizm "ahlaksız" değildir, "ahlakdışı"dır. Bu şu demek: Piyasa, ahlaki yargılarla işlemez. Orada insanlar, dürüst olanı yapmaya değil, para kazanmaya çalışır. Piyasa kamusal değil, kişisel yararın peşindedir. Rekabet eder ama elinden gelse rekabeti ortadan kaldırabilir de... Bu açıdan ahlakdışıdır. Kaynakların adilane dağılımı için piyasalara bel bağlayamazsınız. Özgürlük, demokrasi, hukuk düzeni gibi evrensel ilkeler, piyasanın insafına bırakılamaz. Barışı sağlamak, çevreyi korumak, adaleti gözetmek, hatta piyasa mekanizmasını garantiye almak için bile piyasa dışı, siyasi bir bakış açısı gerekir. Piyasayı denetlemezseniz, kaybedebilirsiniz. Çünkü Karl Marx'ın dediği gibi kapital daima yoğunlaşma eğilimindedir ve rekabeti sağlamazsanız tek bir gücün eline geçebilir.
Siz sınırın iki yanında da yer alıyorsunuz.
Evet, hem piyasa yarışında onun kurallarıyla oynayan bir katılımcıyım hem de o kuralların geliştirilmesine kafa yoruyorum.
Gücünüz de buradan mı geliyor?
Hayır. Bence benim o kadar büyük gücüm yok.
Ne kadar var?
Biraz finansman gücüm var, ama bu devede kulak sayılır. Mesela Macaristan'da kurduğum Açık Toplum Enstitüsü, yılda 3 milyon dolar harcıyor. Bununla ne yapabilirsiniz ki?.. Ama benim ideallerim var ve bu ideallere inanan insanlar var. Beni etkili kılan asıl bunlardır.
Türkiye'nin bugünkü yerini nasıl değerlendiriyorsunuz?
"Türkiye, her zaman stratejik öneme sahipti. Turgut Özal'la buluştuğumuz bir akşam yemeğini anımsıyorum. Türkiye'nin bütün komşularını şöyle bir saymıştık: Balkanlar, Rus cumhuriyetleri, Kuzey Asya, Akdeniz... Böyle bakınca Türkiye'nin nasıl stratejik bir yerde bulunduğu daha iyi anlaşılıyor. Daha önemli bir ülke düşünemiyorum bile...
Şimdi Türkiye çok olumlu bir istikamette Avrupa'ya yaklaşıyor. Ben bu yönelimi içtenlikle destekliyorum. Maddi, manevi her tür desteği vermeye de hazırım. Çünkü bunun Türkiye için olduğu kadar Avrupa için de çok önemi olduğuna inanıyorum. Hıristiyanlardan oluşan bu birliğin bir İslam ülkesini içine alması da bir açıklık alametidir.
Ancak Türkiye'nin tam üye olabilmesi için pek çok şeyin değişmesi lazım; sadece Türkiye'de değil, Avrupa'da da...
Diyelim 10 yıl sonra Türkiye tam üyeliğe hak kazandığında, Avrupa Birliği diye bir şeyin kalmaması mümkün mü?
Bu da gündemdeki bir sorun... Çünkü Avrupa Birliği belli bir noktaya kadar gelişti. Belli ki bazı ekonomik engellerle karşı karşıya... Bir kez gerilemeye başlarsa bunun nereye kadar gideceğini tahmin edemeyiz. Ben Avrupa Birliği üyelerinin bunca yatırım yaptıkları şeyin dağılmasına izin vermeyecekleri konusunda ihtiyatlı bir iyimserlik içindeyim.
Soros'un AKP analizi"AKP, İslami bir ülkenin en demokratik partisi. Ve bu çok olumlu bir şey. İslami demokrasinin başarılı olması için elden gelen her şey yapılmalıdır. Türkiye diğer İslami ülkelerden farklı bir tarihe sahip olmasına rağmen yine de İslam dünyası için çok değerli bir örnek olabilir."
|
|
|
|
|
|
|
Toplam yorum |
0 |
|
Onay bekleyen |
0 |
|
|
|
Yorumunuz editörlerimiz
tarafından incelendikten sonra yayınlanacaktır. |
|
|
|
|
Bu haber henüz yorumlanmamış...
|
|
|
|
|
Bu kategorideki diğer haberler |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| ÇOK OKUNANLAR |
|
|
-
|
|
 |
|
Ev fiyatlarında 2022 ve 2023 yıllarında yaşanan artış sonrasında asgari ücretli vatandaşın ev ... |
|
|
|
 |
|
Milli takımımız Uluslar Ligi’nde Galler’i Kayseri’de konuk etti. Mücadele başladığı gibi sona ... |
|
|
|
 |
|
Ali Babacan, "Her partinin genel başkanı doğal Cumhurbaşkanı adayıdır. Tabii ki doğal olarak ben ... |
|
|
|
 |
|
SV Darmstadt 98, Fenerbahçe, Kocaelispor ve Beşiktaş formalarını giyen, 1997-2006 yılları arasında ... |
|
-
|
|
 |
|
Meteoroloji Genel Müdürlüğü (MGM), 17 Kasım Pazar gününe ilişkin hava durumu raporunu paylaştı. ... |
|
|
|
k1.jpg) |
|
CHP Genel Başkanı Özgür Özel, Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanı İbrahim Kalın'ın bu hafta CHP ... |
|
|
|
 |
|
CHP'den "laiklik" açıklamasıyla tepki çeken Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin hakkında suç duyurusu
"Hiç ... |
|
|
|
 |
|
İsrail saldırıları altında olan Lübnan'dan Suriye'ye göç edenlerin toplam sayısının 600 bini aştığı bildirildi. |
|
-
|
|
 |
|
İsrail polisi, Cumartesi günü İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun İsrail'in kuzeyindeki ... |
|
|
|
 |
|
Tekirdağ'ın Kapaklı ilçesinde yaşayan 23 yaşındaki hemşire Begüm Tonguz, yalnız yaşadığı evinde ölü bulundu. |
|
-
|
|
|
|
|
|
|
| YAZARLAR |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| ÇOK YORUMLANANLAR |
|
|
-
|
|
|
|
Milli takımımız Uluslar Ligi’nde Galler’i Kayseri’de konuk etti. Mücadele başladığı gibi sona ... |
|
|
|
|
|
Ev fiyatlarında 2022 ve 2023 yıllarında yaşanan artış sonrasında asgari ücretli vatandaşın ev ... |
|
|
|
|
|
SV Darmstadt 98, Fenerbahçe, Kocaelispor ve Beşiktaş formalarını giyen, 1997-2006 yılları arasında ... |
|
|
|
|
|
Ali Babacan, "Her partinin genel başkanı doğal Cumhurbaşkanı adayıdır. Tabii ki doğal olarak ben ... |
|
-
|
|
|
|
İsrail saldırıları altında olan Lübnan'dan Suriye'ye göç edenlerin toplam sayısının 600 bini aştığı bildirildi. |
|
|
|
|
|
Meteoroloji Genel Müdürlüğü (MGM), 17 Kasım Pazar gününe ilişkin hava durumu raporunu paylaştı. ... |
|
|
|
|
|
CHP Genel Başkanı Özgür Özel, Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanı İbrahim Kalın'ın bu hafta CHP ... |
|
|
|
|
|
Tekirdağ'ın Kapaklı ilçesinde yaşayan 23 yaşındaki hemşire Begüm Tonguz, yalnız yaşadığı evinde ölü bulundu. |
|
-
|
|
|
|
CHP'den "laiklik" açıklamasıyla tepki çeken Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin hakkında suç duyurusu
"Hiç ... |
|
|
|
|
|
İsrail polisi, Cumartesi günü İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun İsrail'in kuzeyindeki ... |
|
-
|
|
|
|
|
|
|
| ANKET |
|
|
|
|
|
|
|
| |
 |
 |
Medya
Spot'ta yayınlanan her türlü yazı ve haber kaynak belirtilmeden
kullanılamaz. Sayfalarımızda kaynak belirtilerek yayınlanan
haberler ilgili kaynağa aittir ve bu haberlerin kopyalanması
durumunda, tüm sorumluluk kopyalayan kişi / kuruma ait olacaktır.
Başka kaynak veya gazeteden alıntı yazarlar ve site yazarlarına ait
yazılardan dolayı Medya Spot sorumlu tutulamaz. |
 |
|
| |
|
Arkadaşına Gönder
Yazdır
Önceki sayfa
Sayfa başına git
