- Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, 2012 yılında da enflasyon hedeflemesinin yanı sıra dalgalı döviz kuru rejimi uygulamasına devam edeceklerini belirterek, uyguladıkları bu kur rejiminde döviz kurunu bir politika aracı olarak kullanmadıklarını, nominal ya da reel herhangi bir kur hedeflerinin de bulunmadığını söyledi. Gerek duyulması halinde uygun görülecek araç ve yöntemlerle piyasaya döviz likiditesi sağlamayı sürdüreceklerini dile getiren Başçı, gerektiği günlerde döviz satım ihaleleri düzenlemeye devam edeceklerini vurguladı. Başçı, son dönemlerde piyasanın döviz ihtiyacının azalması nedeniyle önümüzdeki günlerde döviz satım tutarlarını daha düşük düzeylerde gerçekleştirmeyi öngördüklerini açıkladı.
Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, “2012 Yılında Para ve Kur Politikası”nı açıkladı. Başçı yaptığı sunumunda para politikası araçlarına değindi. Önümüzdeki dönemde fiyat istikrarına odaklanırken finansal istikrarı da gözetmeye devam edeceklerini söyleyen Başçı, mevcut konjonktürde küresel ekonomiye dair belirsizliklerin yüksek seviyelerde seyretmesi ve risk iştahındaki aşırı oynaklık nedeniyle para politikasındaki esnek yapının korunması gerektiğini vurguladı. Uyguladıkları faiz koridoru sisteminin sermaye akımlarındaki dalgalanmaların döviz kuru ve ekonominin geneli üzerinde yarattığı olumsuz yansımaların yumuşatılmasına katkıda bulunduğunu ifade eden Başçı, “Bbu doğrultuda, küresel görünümdeki belirsizlik ve sermaye akımlarındaki oynaklık devam ettiği sürece faiz koridorunu aktif bir politika aracı olarak kullanmaya devam edeceğiz. Diğer bir ifadeyle, likidite miktarını ve gecelik piyasada oluşan faiz oranlarını iktisadi ve finansal gelişmelerin seyrine bağlı olarak gözden geçirmemiz söz konusu olabilecektir. Bunun yanı sıra, bir haftalık repo ihaleleri, zorunlu karşılıklar ve diğer likidite araçlarını da fiyat istikrarı ve finansal istikrara yönelik riskleri dengelemek amacıyla kullanmaya devam edeceğiz” diye konuştu.

-“İLK KEZ 3 YIL ÜST ÜSTE ENFLASYON HEDEFİ AYNI”-

Bildiğiniz gibi, enflasyon hedeflerini Hükümet’le birlikte nokta hedef olarak belirlediklerini dile getiren Başçı, daha önceki yıllarda da ifade ettikleri gibi, Türkiye’de son yıllarda yaşanan yapısal dönüşüm, geçmişte uzun yıllar yüksek enflasyonla yaşamanın getirdiği katılıklar, kalite artışından kaynaklanan ölçüm yanlılıkları ve Avrupa Birliği’ne yakınsama süreci gibi nedenlerden dolayı, bu aşamada gelişmiş ülkelere kıyasla görece yüksek bir enflasyon oranının hedeflenmesini uygun bulduklarını açıkladı. Başçı, bu çerçevede, 2012-2013 yılları için olduğu gibi 2014 yılı enflasyon hedefinin de Orta Vadeli Program hazırlık sürecinde Hükümet ile varılan mutabakata paralel olarak yüzde 5 olarak belirlendiğini anımsattı. Başçı, ilk kez 3 yıl süresince enflasyon hedefinin sabit olacağını söyledi.

-“OCAK AYININ SONUNDA HÜKÜMETE BİR AÇIK MEKTUP GÖNDERECEĞİZ”-

Başçı, hesap verme yükümlülüğünün bir unsuru olan belirsizlik aralığının, önceki yıllarda olduğu gibi, önümüzdeki dönemde de her iki yönde 2 puan olarak korunacağını belirten Başçı, “Enflasyonun yıl içinde üçer aylık dönemlerin sonu itibarıyla yıl sonu hedefinden 2 yüzdelik puandan fazla farklılaşması durumunda, bu sapmaya nelerin yol açtığını ve hedefe ulaşabilmek için almış olduğumuz ve alınması gereken önlemleri Enflasyon Raporu aracılığıyla kamuoyuna açıklayacağız. Gerçekleşen enflasyonun yıl sonunda belirsizlik aralığının dışında kalması durumunda ise Hükümet’e açık mektup yazacağız. Bu çerçevede, 2011 yılı enflasyonunun hedefin belirgin olarak üzerinde gerçekleşecek olması nedeniyle önümüzdeki Ocak ayının sonunda Hükümete bir açık mektup göndereceğiz” diye konuştu.

-ENFLASYON RAPORLARININ İKİSİ İSTANBUL’DA AÇIKLANACAK-

Başçı, iletişim araçları ve karar alma süreçleri hakkında da bilgi verdi. Para politikasının temel iletişim araçları olarak Enflasyon Raporunu ve Para Politikası Kurulu duyurularını kullanmayı sürdüreceklerini söyleyen Başçı, Para Politikası Kurulu’nun aylık olarak toplanmaya devam edeceğini bildirdi. Başçı şu açıklamalarda bulundu:
“Toplantının hemen ardından para politikası kararı ve kısa gerekçesi, geçtiğimiz yıl olduğu gibi saat 14.00’te Merkez Bankası’nın internet sitesinde açıklanacak. Kurul’un ayrıntılı değerlendirmelerini içeren toplantı özetini ise toplantıyı takip eden 5 iş günü içinde İngilizce çevirisiyle aynı anda internet sayfamızda yayımlayacağız. Enflasyon Raporu yılda dört defa yayımlanmaya devam edecek. Kamuoyu ile iletişimimizin daha etkili şekilde yapılabilmesi amacıyla, Raporun tanıtımını yılda iki defa Ankara’da, iki defa da İstanbul’da basın toplantılarıyla yapacağız. Bunun yanı sıra, yılda iki kez yayımladığımız Finansal İstikrar Raporu, para ve kur politikası çerçevesine ilişkin kamuoyuyla paylaştığımız duyurular, Banka’nın faaliyetleri ve para politikası uygulamaları hakkında Bakanlar Kurulu ile TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’na yılda ikişer defa yaptığımız sunumlar, her ay enflasyon verilerinin açıklanmasını takip eden iş günü içinde yayımladığımız “Aylık Fiyat Gelişmeleri” raporu, banka ekonomistleriyle yaptığımız toplantılar, yurt içi ve yurt dışı toplantılarda yaptığımız sunum ve konuşmalar ile diğer basın duyuruları da önceki yıllarda olduğu gibi 2012’de de kamuoyunun bilgilendirilmesinde önemli rol oynayacak. Yayımladığımız çalışma tebliğleri, kitapçıklar, ekonomi notları ve düzenlediğimiz konferanslar da iletişim politikasının önemli unsurları olmaya devam edecek.”

-“KUR HEDEFİMİZ YOK”-

Başçı, 2012 yılında da enflasyon hedeflemesinin yanı sıra dalgalı döviz kuru rejimi uygulamasına devam edeceklerini söyledi. Başçı, “Uyguladığımız bu kur rejiminde döviz kurunu bir politika aracı olarak kullanmadığımız gibi, nominal ya da reel herhangi bir kur hedefimiz de bulunmuyor” dedib.

-“GÜÇLÜ DÖVİZ REZERVİ POZİSYONU, İÇ VE DIŞ ŞOKLARIN OLUMSUZ ETKİLERİNİN GİDERİLMESİNE KATKI SAĞLIYOR”-

Dalgalı kur rejimi uyguluyor olsalar da Türkiye gibi gelişmekte olan ekonomilerde güçlü döviz rezerv pozisyonuna sahip olmanın, karşılaşılabilecek iç ve dış şokların olumsuz etkilerinin giderilmesine ve Türkiye’ye duyulan güvenin artırılmasına büyük katkı sağladığını dile getiren Başçı, bu nedenle, döviz arzının, döviz talebine kıyasla arttığı dönemlerde rezerv biriktirmek amacıyla döviz alım ihaleleri düzenlediklerinin altını çizdi. 2011 yılı içinde küresel piyasalardaki dalgalanmalar nedeniyle döviz piyasasına ilişkin aldıkları kararları sıkça gözden geçirmek durumunda kaldıklarını söyleyen Başçı, “Geçtiğimiz Temmuz ayında gerçekleştirilen Avrupa Birliği liderler zirvesinde alınan önemli kararların uygulanmasını ve piyasalara yansımasını yakından izleyeceğimizi belirterek, 25 Temmuz 2011 tarihinde döviz alım ihalelerini durdurduk. 4 Ağustos 2011 tarihinde yaptığımız Para Politikası Kurulu ara toplantısında, bazı Avrupa ülkelerindeki kamu borcu sorununa ve küresel büyümeye ilişkin endişelerin giderek güçlendiğini ve Temmuz ayındaki Kurul toplantısında işaret etmiş olduğumuz risklerin belirginleştiğini belirtmiştik. Para Politikası Kurulu olarak, gelişmelerin yakından izlenmesi ve gerek duyulması halinde uygun görülecek araç ve yöntemlerle piyasaya döviz likiditesi sağlanması konusunda mutabık kalmıştık” şeklinde konuştu.

-“EXİMBANK KREDİLERİNİN 2012 YILININ İLK ÜÇ AYINDA 4.5 MİLYAR DOLARA ÇIKARMAMIZ SÖZ KONUSU OLABİLECEK”-

Başçı, döviz piyasasının sağlıklı çalışması ve döviz likiditesinin desteklenmesi amacıyla 4 Ağustos’tan sonraki dönemde aldıkları bazı önlemlere de değindi. Küresel krizin reel sektör üzerindeki olumsuz etkilerini azaltmak amacıyla ihracat reeskont kredileri uygulamasına yönelik olarak yeni düzenlemeler yaparak kredilerin limitini, 2.5 milyar doları Eximbank’a tahsis edilmek üzere, 3 milyar dolara yükselttiklerini belirten Başçı, reeskont kredilerinin Türk lirası kullandırılması ve geri dönüşlerinin döviz cinsinden yapılması nedeniyle Merkez Bankası’nın döviz rezervlerini desteklediğini vurguladı. Başçı, kredilerin bu niteliğini ve artan kullanım talebini dikkate alarak söz konusu kredilerin mevcut limitini 2012 yılının ilk üç aylık döneminde (4 milyar dolar Eximbank aracılığı ile olmak üzere) 4.5 milyar dolara çıkarmalarının söz konusu olabileceğini söyledi.
Başçı, döviz piyasasının sağlıklı çalışması ve döviz likiditesinin desteklenmesi amacıyla aldıkları bazı önlemleri şöyle sıraladı:
“-5 Ağustos 2011 tarihinden itibaren gerekli olan günlerde döviz satım ihaleleri yoluyla piyasaya döviz likiditesi sağlamaya başladık.
-9 Ağustos 2011 tarihinden geçerli olmak üzere Döviz ve Efektif Piyasaları döviz depo piyasasında Merkez Bankası taraflı işlemlerde borç verme faiz oranını ABD doları için yüzde 5.5’ten yüzde 4.5’e, euro için yüzde 6.5’ten yüzde 5.5’e düşürdük.
-Bankalararası döviz piyasasında döviz likiditesinin akışkanlığının artırılmasına katkıda bulunmak amacıyla, uluslararası piyasalarda artan belirsizliklerin ortadan kalkmasına kadar, Merkez Bankası’nın Döviz ve Efektif Piyasaları döviz depo piyasasındaki aracılık faaliyetlerine 10 Kasım 2011 tarihinden itibaren yeniden başladık.”

-“DÖVİZ SATIŞ MİKTARINI SINIRLI TUTMAYA DEVAM EDECEĞİZ-

Başçı, Merkez Bankası’nın 2002 yılından itibaren toplam 76.2 milyar dolar net döviz alımı gerçekleştirdiğini açıkladı. Bu dönemde Merkez Bankası’nın döviz rezervlerinin de 73.3 milyar dolar artış göstererek 93.2 milyar dolara ulaştığını belirten Başçı şu açıklamalarda bulundu:
“Geçmişte olduğu gibi 2012 yılında da döviz piyasasının sağlıklı çalışması ve döviz likiditesinin desteklenmesi amacıyla, döviz arz ve talep gelişmelerini yakından takip ederek gerekli önlemleri imkanlar ölçüsünde ve basiretli bir şekilde almaya devam edeceğiz. Önümüzdeki yılda da 4 Ağustos’ta aldığımız kararlar çerçevesinde küresel risk iştahına yön veren gelişmeleri yakından izleyerek gerek duyulması halinde uygun görülecek araç ve yöntemlerle piyasaya döviz likiditesi sağlamayı sürdüreceğiz. Bu çerçevede, gerektiği günlerde döviz satım ihaleleri düzenlemeye devam edeceğiz. Bu noktada, son dönemlerde piyasanın döviz ihtiyacının azalması nedeniyle önümüzdeki günlerde döviz satım tutarlarını daha düşük düzeylerde gerçekleştirmeyi öngördüğümüzü de ifade etmek isterim. Nitekim, döviz satım ihalelerine ilişkin yayımladığımız basın duyurusuyla da istisnai durumlar haricinde satış miktarını sınırlı düzeyde tutacağımızı, ancak gerekli görülen günlerde açacağımız döviz satım ihalelerinde o gün için açıklanan azami satış miktarını yüksek belirlemeye devam edebileceğimizi açıklamıştık. Açılacak günlük döviz ihaleleri ile takip eden iki günde satılabilecek en yüksek tutarlar ve istisnai durumlar haricinde satımı yapılacak tutar, öngörülebilirliğin artırılmasına katkıda bulunmak amacıyla Para Politikası Kurulu toplantılarının ardından güncellenecektir.”

-“DÖVİZ DEPOLARININ VADESİ KADEMELİ OLARAK 3 AYA KADAR ARTIRABİLECEK”-

Başçı, küresel koşullardaki gelişmelere paralel olarak bankacılık sistemimizin ihtiyaç duyabileceği döviz likiditesinin sağlanabilmesine destek olmak üzere, 2 Ocak 2012 tarihinden itibaren bankaların Döviz ve Efektif Piyasaları Döviz Depo Piyasası’nda kendilerine tanınan borçlanma limitleri çerçevesinde Merkez Bankası’ndan alabilecekleri döviz depolarının vadesini 1 haftadan 1 aya yükselttiklerini dile getirdi. Başçı, önümüzdeki dönemde, küresel kredi piyasalarında derinleşebilecek sorunların bankacılık sisteminin döviz likiditesi üzerinde doğurabileceği olumsuz etkileri hafifletmek amacıyla, döviz depo piyasasında kendilerine tanınan borçlanma limitleri çerçevesinde Merkez Bankası’ndan alabilecekleri döviz depolarının vadesini kademeli olarak 3 aya kadar artırabileceklerini vurguladı.
Döviz kurlarındaki gelişmeleri her zaman olduğu gibi yakından izlemeye devam edeceklerini söyleyen Başçı, piyasa derinliğinin kaybolmasına bağlı olarak spekülatif davranışlar sonucunda kurlarda sağlıksız fiyat oluşumları tespit edilmesi halinde piyasaya alım ya da satım yönünde doğrudan müdahale edebileceklerini vurgulad