Sağlık alanında yurttaşlardan elde edilen gelirin, sağlık giderlerini karşılamasına ve hatta 16 milyar lira civarında bir fazla vermesine karşın, yurttaşların ödemeye zorlandığı 14 farklı kalemdeki fark ya da benzer ücretlerin, Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) diğer açıklarını kapatmak için kullanıldığı ortaya çıktı. Sayıştay’ın ilgili raporuna göre; önceki yıl 16 milyar lira gibi bir fazla verilmesine karşın yurttaşın neden 14 ayrı kalemde fark ödemeye zorlandığı sorgulandı.

Bu neyin bedeli?

İzmir Tabib Odası üyesi Dr. Ergün Demir ve İstanbul Tabib Odası üyesi Dr. Güray Kılıç’ın Sayıştaş, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Güvenlik Bakanlığı TBMM Plan Bütçe sunumlarından elde edilen bilgilerle hazırladıkları rapora göre; Genel Sağlık Sigortası fonuna ilişkin gelir ve giderlere bakıldığında 2016’da toplam 82.602.632.187 lira tutarında gelir elde edilirken; toplam 66.128.995.542 lira tutarında gider olduğu görüldü. Sağlık gelirleri 16.5 milyar lira civarında bir fazla verdi. “Genel Sağlık Sigortası (GSS) prim gelirleri sağlık hizmetlerini karşılamaya yeterliyken, neden sağlık hizmetlerinden pay alınıyor ve özel sektöre ilave ücret adı altında ayrıca ödeme yapılıyor” diye soruldu.

Kanun ‘aktarılmaz’ diyor ama...

Kanunda “Genel sağlık sigortası prim gelirleri; yönetim giderleri, genel sağlık sigortasından sağlanan sağlık hizmetleri ve diğer haklar dışında başka bir amaçla kullanılamaz ve sosyal sigorta fonu, genel sağlık sigortası fonu ile hiçbir şekilde birleştirilemez ve fonlar arasında kaynak aktarılamaz” hükümleri yer almasına rağmen, genel sağlık sigortası fonunda kalması gereken 16.473.636.644 lira tutardaki miktar Sosyal Sigorta Fonu giderleri için kullanıldı. Gelir- gider tablosunda görüldüğü gibi açığın en önemli nedeni emeklilik prim gelirlerinin emekli aylıklarını karşılaması. SGK mali durum bütçe gelirlerini; prim gelirleri (Emeklilik, GSS), devlet katkısı ve diğer gelirler oluştururken, giderleri ise; emekli aylıkları, sağlık giderleri, ek ödeme ve faturalı ödemeler oluşturdu. GSS prim gelirlerinin sağlık giderlerini karşılarken, emekli prim gelirleri ise emekli aylıklarını karşılamadı ve gelir-gider açığı oluştu. SGK’nin toplam gelirlerinin yüzde 40’ı emekli primi, yüzde 25’i de GSS prim gelirlerinden oluşurken, toplam giderlerin yüzde 67’sini emekli aylıkları, yüzde 24’ünü de sağlık giderleri oluşturdu.

Alacaklar toplanamıyor

SGK mali durum bütçe, gelir -gider ve açık tablosunda GSS prim gelirlerinin sağlık giderlerini karşıladığı, ancak emekli prim gelirlerinin emekli aylıklarını karşılamadığı görülüyor. Yani primlerin toplanması için yeterince gayret gösterilmezken, kolay yol tercih edilerek yurttaş daha fazla sağlık harcamasına zorlanıyor. Zira, SGK’nin bütçe gelirlerinin önemli bir kısmını sigorta primleri oluşturuyor. Oysa Sayıştay raporunda, kurumun, 30.11.2016 tarihi itibariyla icra takibinde olan toplam 45.160.497.222 TL alacağının söz konusu olduğu görülüyor. İcra takibindeki alacakların 40.024.937.976 TL’si sigorta primi alacaklarından kaynaklanıyor.

Hastaneye ilk adımda ödenen 14 kalem

Hastaneye adım atıldığından itibaren muayene, tetkik, tıbbi malzeme, ilaç, reçete vs. adı altında ek olarak cepten SGK’ye 14 kalem katkı–katılım payı ve özel sağlık kurumuna ilave ücret olarak ödeme yapılmak zorunda. SGK’nin aldığı katılım, katkı ve ilave payları

-İkinci basamak kamu hastaneleri 6 lira,

-Üçüncü basamak eğitim ve araştırma hastaneleri 7 lira,

-Üniversite hastaneleri 8 lira,

-Özel hastaneler 15 lira,

-10 gün içerisinde müracaatta muayene ücretine ek olarak 5 lira,

-İlaç bedelinin yüzde 10 -20’si,

-Her bir reçete için üç lira, üç kutuya ilave her bir kutu ilaç için bir lira,

-Vücut dışı protez ve ortez bedelinin (brüt asgari ücreti geçmeyen) yüzde 10–20’si,

-Kurumla sözleşmeli vakıf üniversitesi ile özel sağlık kurum ve kuruluşlarınca SUT’taki bedelin yüzde 200’ü, l Üniversitelerde (Vakıf üniversiteleri hariç) öğretim üyelerinin mesai saati sonrası poliklinik muayenesinde muayene bedelinin iki katı, her bir girişimsel işlem için sağlık hizmeti bedelinin bir defada asgari ücretin iki katına kadarlık kısmı,

-Otelcilik hizmetlerinde çift yataklı odalarda standart yatak tarifesinin 1.5 katı, tek yataklı odalarda ise 3 katı,

-Eşdeğer ilacın en ucuzunun yüzde 10’nu,

-İstisnai sağlık hizmetleri için işlem bedellerinin 3 katı ilave ücreti yine cepten çıkıyor.