Yaklaşık 1 milyar 300 milyon ton kömür rezervi olan Zonguldak'ta, Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) 3 yılda 5 milyon 141 bin 521 ton kömür çıkarırken, 6 milyon 908 bin 40 ton ithalat yapıldı.

KÖMÜR İTHALATI ARTTI
TTK'nın 1970'li yıllarda senede 4 milyon ton ürettiği taş kömürünün son 4-5 yılda 2 milyon tonun altına düşmesi, fazlalaşan ihtiyacına bağlı kömür ithalatını da arttırdı.

Taş kömürü varlığından Ereğli içesine kurulan Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları (ERDEMİR) T.A.Ş. ile Karabük'te inşa edilen Karabük Demir ve Çelik Fabrikaları A.Ş'nin, 1 milyar 300 milyon tonluk rezerve karşı taş kömürü ihtiyacının bir bölümünün karşılanması sanayicileri ithalata yöneltti.

2007 YILINDA 7 MİLYON TON İTHALAT YAPILDI
Zonguldak ve Ereğli limanlarından 2007'de 2 milyon 509 bin 250 ton, 2008'de 2 milyon 298 bin 583 ton ve 2009'da 2 milyon 100 bin 207 ton olmak üzere 6 milyon 908 bin 40 ton kömür ithalatı yapılırken, TTK 2007'de 1 milyon 675 bin 353 ton, 2008'de 1 milyon 586 bin 531 ton ve 2009'da 1 milyon 879 bin 637 tonla toplam 5 milyon 141 bin 521 ton üretim gerçekleştirdi.

Söz konusu yıllarda yurt dışından alınan kömür oranı TTK'nın ürettiğinden 1 milyon 766 bin 519 ton daha fazla oldu. Kurumun ürettiği kömürün yaklaşık yüzde 66'sı Çatalağzı Termik Santraline, geri kalanı da demir-çelik, çimento, çay ve şeker fabrikaları ile ısınma amaçlı pazarlandı. TTK'nın hazırladığı “Taşkömürü Sektör Raporu”ndaki bilgilere göre de kömür ithalatının ivme kazanmaya başladığı 1980'li yılların başında Türkiye'nin toplam taş kömürü tüketiminin yüzde 80'i, sonlarında ise yüzde 45'i yerli kaynaklarla karşılanırken oran günümüzde yüzde 10'a kadar geriledi.

5 MİLYON TON ÜRETİM YAPILACAK
Raporda, 1980'li yıllara kadar başta demir-çelik sektörü olmak üzere ülkenin taş kömürü ihtiyacının tamamına yakınını karşılayan havzada, artan talep karşısında gerekli üretim yapısının oluşturulmaması sonucu, Türkiye'nin ihtiyacına cevap veremez hale gelindiği belirtildi. 1973'te 16 bin ton gibi sembolik miktarla başlayan taş kömürü ithalatının 10 yıllık süreçte yılda 1 milyon 500 bin tona çıktığı, hızlı artış trendiyle son yıllarda 20 milyon ton seviyelerine ulaştığı anlatılan raporda, kömür ithalatına yüksek miktarda döviz ödendiği kaydedildi.

Raporda, kurumda devam eden ve hazırlık aşamasındaki projelerin gerçekleştirilmesiyle TTK tarafından yılda 5 milyon ton, özel sektör tarafından da 5 milyon ton üretim yapılacağı, üretilen koklaşabilir kömürle de demir-çelik sanayinin ihtiyacının büyük kısmının havzadan karşılanmasının hedeflendiği bildirildi.

İNSAN EMEĞİYLE ÜRETİM
Zonguldak Valisi Erdal Ata, TTK'nın ve özel sektörün ürettiği kömürlerin ağırlıklı termik santralde kullanıldığını, kalan kısmının da demir-çelik fabrikaları ve ısınma amaçlı pazarlandığını söyledi.

Merkezden ithal edilen kömürlerin genellikle yakacak amaçlı, Ereğli'dekilerin ise demir çelik fabrikalarında kullanıldığına işaret eden Ata, şöyle konuştu:

DIŞARDAN İTHAL ETMEK ZORUNDA KALIYORUZ
“Rusya, Ukrayna ve Kanada gibi ülkelerden kömür ithalatı söz konusudur. İthal edilen kömüre karşı çare Zonguldak'taki üretim miktarının artırılmasıdır. Ancak, kentteki maden ocaklarının işletme şartları dünyadaki diğer bazı ocaklar gibi değil. Arazinin çok engebeli olması ve kömür tabakalarının kırılganlığının yanı sıra derin kotlarda çalışılması üretimi etkiliyor. Ayrıca, makine kullanılmaması ve insan emeğine dayanma zorluluğu arzu edilen rakamların elde edilmemesine yol
açıyor. Bundan dolayı yerli üretim ihtiyacı karşılanamadığından dışarıdan ithal edilmek zorunda kalınıyor.”

Ata, özel kömür ocaklarını kiralayan müteşebbislerin yatırımlarını ve üretimlerini attıracağına dikkati çekerek, “Özel sektör, kira sözleşmelerinin süresinin dolmasının ardından tekrar yenilenmesi durumunda yatırımlarını hızlandıracaktır. Bu yıl özel sektör tarafından ERDEMİR'e 250 bin ton kömür verilmesi hedefleniyor. Geçen yıl da 240 bin ton civarında satış gerçekleşmişti. Özel sektörün de desteğiyle daha fazla yerli kaynak kullanılabilir” dedi.

RAKAMLAR
Zonguldak'tan 2007-2009'da ithal edilen ve TTK'nın ürettiği kömür oranları şöyle:

YILLAR ÜRETİLEN(TON) İTHAL EDİLEN (TON)
2007 1.675.353 2.509.250
2008 1.586.531 2.298.583
2009 1.879.637 2.100.207
TOPLAM  5.141.521 6.908.040