TÜİK’in son ekonomik verileri, Türkiye’de 2014 için beklenen gelir artışının sağlanamayacağını ve borç yükünün artacağını ortaya koydu.
2014 yılının üçüncü çeyreğinde yüzde 1,7 gibi çok düşük düzeyde kalan büyüme nedeniyle yılın ilk dokuz ayında büyüme yüzde 2,7 düzeyinde gerçekleşti. Yıl sonunda, Ekim ayında yüzde 3.3’e çekilen büyüme rakamına ulaşılmasının çok zor olduğu gözler önüne serildi. Görünen o ki, 2014 yılı en iyimser tahminle yüzde 3’lük bir büyüme hızı ile noktalanacak. Türk ekonomisi, 2013 yılında 3. çeyrekte sabit fiyatlarla yüzde 4,2 oranında büyümüştü.
Tarım üretiminde yüzde 5’e yaklaşan daralmanın sanayide yaşanan yüzde 0,7 puan gibi sınırlı olan katkısını da çok olumsuz biçimde etkilediği görülüyor. Tarım üretiminde yaşanan daralmanın havalardan kaynaklandığını söylemek ise işin kolayına kaçmak gibi geliyor bana. Olumlu gelişmeleri hep kendi icraatlarının başarısı olan gören siyasi iktidarın yaşanan olumsuzluklarda topu taca atma alışkanlığı var.
Mevsim etkisinden arındırılmış tüketim harcamalarında ise azalma gerçekleşti. Yılın üçüncü üç aylık döneminde hane halklarının nihai tüketim harcamaları sabit fiyatlarla yüzde 0,4 oranında arttı. Buna karşılık, büyümenin yüzde 37’lik bölümünün devletin tüketim harcamalarındaki artıştan kaynaklanması çok çarpıcı. Bu harcamaların ayrıntıları netleştikten sonra, bu konuda sağlıklı yorum yapabilmek mümkün olacak.
2013 yılının üçüncü çeyreğinde yüzde 8,5 oranında büyüyen inşaat sektörü, 2014’ün aynı döneminde de yüzde 1 gibi sınırlı da olsa büyüdü. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış verilere göre, özel inşaatlar yüzde 3,8 oranında artarken, kamu inşaatlarında ise gerileme (yüzde -1.9)  yaşandı.
Tüm bu veriler artık ekonominin büyüme konusunda “patinaj yapmaya başladığını” gözler önüne veriyor. Siyasi iktidarın “Neden büyüyemiyoruz?” sorusunun yanıtını objektif bir gözle araştırması gerekiyor.
Türkiye’de tasarruf oranları son derece düşük düzeyde kalıyor. Uzmanlar, sorunsuz bir ekonomi için yüzde 5’lik büyümenin altına düşmemek gerektiğini, idealin ise yüzde 7’lik büyüme olduğunu söylüyor.
Bu arada, kulislerde ekonomi bürokrasisinde ciddi bir erozyondan söz ediliyor. Dış kaynak kullanımı artıyor. Cari açığın milli gelirin yüzde 5’ine inebileceği beklentisi var. Bankaların dış borçlanmalarında hızlı artışlar gözleniyor. Yabancı sermaye çıkışları olursa, bunların bankaların başına der olabileceği konuşuluyor. Neyse ki, “Küresel gelir içindeki Türkiye’nin konumu” araştırmasında bankaların sağlam olduğu görülüyor. Bu arada, Başbakan Yardımcısı Babacan’ın “mali istikrarı koruma” konusundaki kararlı tutumu devam ediyor. Ancak, 2015 yılı genel seçimlerin yapılacağı yıl olacak. Seçim süreci iktidarın mali istikrar konusunda kararlılığına nasıl etkileyecek? Bekleyip göreceğiz.
Bu arada, Türkiye’nin sınırlarında yaşanan sıcak atmosferin yanı sıra FED’in faiz artırımı sürecindeki belirsizliğin ekonomiye yansımalarını nasıl olacağını kestirebilmek zor.
Sonuçta, tüm iyimserliğime rağmen,  2015 yılına ekonomik açıdan olumlu bakamıyorum.