Sayıştay Raporu’ndaki şeker fabrikalarında ‘Formalin’ adlı zehirli kimyasaldan aşırı miktarda kullanıldığı bilgisini, Sözcü Gazetesi’nden Gazeteci-Yazar Ali Ekber Ertürk ortaya çıkardı

Şekerde zehir çıktı” diye yazdı
Ertürk “Şekerde zehir çıktı” başlıklı haberinde, Türkiye Şeker Fabrikaları raporu hazırlayan Sayıştay’ın, şeker pancarına çürümemesi için katılan ve zehirli bir kimyasal olan “Formalin” adlı maddeden, aşırı miktarda konulduğunu belirlediğini yazdı.

İşte rapordaki o satırlar
Sayıştay’ın Türkiye Şeker Fabrikaları Anonim Şirketi 2016 Yılı Denetim Raporu’nda, konuya ilişkin olarak şu bilgilere yer verildi:

“Kampanyası 110 günün üzerine çıkan fabrikaların silolarında bekleyen pancarlarda bozulma meydana geldiğinden, çeşitli işleme güçlükleri ile karşılaşılmaktadır. Bu sorun ile karşılaşan fabrikaların şerbetinde mikroorganizmaların sebep olduğu enfeksiyonlar meydana gelmektedir. Bu durum şeker kaybına neden olmaktadır. Enfeksiyonun önlenmesi ve artan kayıpların en aza indirilmesi için şerbete Formaldehit (formalin) verilmektedir. Formalinin yetersiz kullanılması çözüm sağlamayacağı gibi, fazla kullanılması da sakıncalı olduğu gibi aynı zamanda israftır.

Bütün fabrikalarda limit değer aşıldı”
Şirkete bağlı fabrikaların kampanya dönemlerinde enfeksiyon durumuna göre 100 bin ton pancar için 20 tonu geçmeyecek şekilde formalin kullanılabileceği öngörülmüştür.

2016/2017 kampanya döneminde fabrikalarda formalin kullanımı

Yapılan denetim ve incelemeler sonucunda pancarda bozulma, silolama şartları, iklim ve pancarın bitkisel özelliğine bağlı olarak kampanyanın 110 günü aştığı dönemlerde iyice kendisini göstermektedir. Formalin kullanımının en uygun miktarı 100 ton pancara 0,02 kg olarak tespit edilmiş olup, Şirket yetkilileri tarafından fabrikalara her yıl duyurulmaktadır. Ancak bütün fabrikalarda bu değerin çok aşıldığı görülmektedir. Şirkete bağlı fabrikalarda sterilizasyon maddesi olarak sadece formalin kullanıldığı görülmektedir. Halbuki dünyada ve Türkiye’deki özel fabrikalarda farklı biyositlerin kullanıldığı öğrenilmiştir. Formalinin insan sağlığına zararları konusunda ortaya konulmuş bilimsel araştırmalar bulunmaktadır.

Fabrikalarda formalin kullanımının azaltılması için, öncelikle pancarın bozulmasını önleyici tedbirlerin alınması zorunludur. Ayrıca formalin uygulamasının belirli zaman aralıklarına göre değil, alınacak numunelerin analizi sonucu ph düşmesi tespit edilen yerlere verilmesi gerekli görülmektedir. Dünya ve özel sektör uygulamaları incelenerek farklı biyositlerin kullanılmasına çalışılmalıdır.

Şirketin alımları üzerinde yapılan incelemelerde 2015/2016 kampanya döneminde 1.292 ton formalin alınmış olup, 922 bin TL ödendiği görülmüştür. 2016/2017 kampanya döneminde ise 1.681 ton formalin alınarak, 876 bin TL harcama yapıldığı tespit edilmiştir.

Şirkete bağlı fabrikaların silolarında öncelikle pancarın bozulmasının önlenmesi, çeşitli sebeplerle bozulan pancarın işlenmesi sırasında meydana gelen enfeksiyonun giderilmesi için, sterilizasyon malzemesi olarak kullanılan formalin miktarının optimal seviyeye çekilebilmesi amacıyla, Dünyadaki ve özel sektördeki uygulamalar incelenerek farklı biyosit kullanımına gidilmesi, formalinin belli zaman aralıklarında değil, alınan numunelerdeki ph düşüklüğü görülen yerlere verilmesi, kampanya sürelerinin 110 günü aşmaması için gerekli düzenlemelerin yapılması önerilir.”