TOKİ ihaleleri iktidara yakın şirketlere
16 katrilyonluk ihalenin 10 katrilyonunu MÜSİAD, TUSKON ve AKP üyesi işadamları paylaştığı iddia edildi. Rant yaratma ve bölüşmeyi esas alan TOKİ modeliyle, iktidar yandaşlarına büyük kaynaklar aktarıldığı ileri sürüldü

AKP hükümetinin ilk 5 yıllık iktidarı dönemindeki en büyük icraatı olan ve ikinci kez iktidara gelmesinde önemli bir rol oynayan konut projeleriyle kendisine yakın şirketlere TOKİ aracılığıyla çok büyük kaynaklar aktardığı ortaya çıktı.  Gazeteci Harun Gürek’in kamu ihalelerine ilişkin araştırmasının ilk bölümü kitap olarak yayımlandı. İki yıla yakın sürdürülen araştırmanın ilk bölümü, Toplu Konut İdaresi Başkanlığı (TOKİ) ile TOKİ’ye bağlı olan kamu şirketi Emlak Konut Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Anonim Şirketi’nin (EGYO) ihalelerini kapsıyor. Bin civarında ihaleyi inceleyen gazeteci Gürek, “AKP’nin Müteahhitleri” adlı kitabında ihalelerin kimlere verildiğini, ihale verilen şirketlerin iktidara yakınlığını belgeleriyle açıklıyor.

Müteahhitlere 10 katrilyon
Güncel Yayıncılık’tan çıkan kitaba göre; AKP’nin ilk 5 yıllık iktidarı döneminde başında KİPTAŞ eski Genel Müdürü Erdoğan Bayraktar’ın bulunduğu TOKİ ve EGYO’nun yaptığı konut, altyapı ve sosyal donatı ihalelerinin tutarı 16 milyar YTL (eski parayla 16 katrilyon lira). Bu ihale paralarının yaklaşık 10 trilyonluk bölümü (tam olarak 9 milyar 982 milyon YTL); yani yüzde 68’i, iktidara yakın olan veya yakın durmaya çalışan şirketlere verildi. İhale verilen şirketlerin büyük bölümü siyasal islamcı kökenden gelen işadamlarının kurduğu Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD), Anadolu Aslanları İşadamları Derneği (ASKON), Nakşibendi tarikatının içindeki büyük cemaatlerden Nurcuların en güçlü isimlerinden Fethullah Gülen’e yakın işadamlarını bir çatı altında toplayan Türkiye Sanayici ve İşadamı Dernekleri Konfederasyonu (TUSKON) üyesi şirketler. Şirketler arasında AKP üyesi veya yöneticisi olan işadamlarına ait şirketler de yer alıyor. Gürek, kitabında, “10 katrilyonluk rakama söz konusu derneklere ya da AKP’ye üye olan işadamlarıyla ortak girişim oluşturan şirketler ile Başbakan’ın hemşehrilerine ait olan ancak iktidara yakınlığı belirlenemeyen şirketlerin aldıkları ihaleler dahil değil. Eğer onlar da dahil edilirse rakam 11-12 milyar YTL’yi rahatlıkla bulur” diyor.
Hangi şirket ne kadar ihale aldı?
İHE İnşaat: 287.258.965 YTL.
SEÇ Yapı İnşaat: 165.648.555 YTL.
İHLAS Holding/Yapı: 202.500.000 YTL.
BİAT İnşaat: 121.258.125 YTL.
MAKRO İnşaat: 101.686.843 YTL.
AKSA İnşaat: 72.945.000 YTL.
ASLANTAŞ İnşaat: 13.274.000.
AKDENİZ İnşaat: 810.000.000 YTL.
ÖZTAŞ/ÖZSAYA İnşaat: 1.321.142.750 YTL.
ALBAYRAK A.Ş.: 328.836.800 YTL.
CENGİZ İnşaat: 309.220.000 YTL.
DELTA İnş./MUTLU İnş./GÜL İnş.-KELEŞOĞLU İnş./GÜL-İŞ İnş.:  590.000.000 YTL.
MEHMET ÇELİK/TEKÇELİK/ÇELİKLER/ HONA: 740.074.362 YTL.
BOZOĞLU İnşaat: 319.308.078 YTL

Katrilyonluk işler
AKP iktidarına yakın şirketler arasında katrilyonluk ihale verilen şirketler bulunuyor. Bu şirketlerden bazıları ise ortak girişimler olarak da ihalelere girmiş. Örneğin; Seç Yapı ve Seç İnşaat Milli Eğitim Bakanı Hüseyin Çelik’in arkadaşı Mehmet Çalpan ile yakınlarına ait. Ekol Yapı ve Aksa Yapı Besim Aksoy ile AKP 22. dönem Bitlis Milletvekili Abdurrahim Aksoy’un yakınlarına; Makro İnşaat AKP Küçükçekmece Belediye Meclisi İmar Komisyonu üyesi Ercan Uyan ile ortaklarına; Akdeniz İnşaat AKP Kadıköy İlçe Başkan Yardımcısı Erol İbrahimağaoğlu’nun yakınlarına; Öz-Kar İnşaat MÜSİAD üyesi, AKP kurucusu ve 22. Dönem Kayseri Milletvekili Niyazi Özcan ve yakınlarına; Bulgu İnşaat AKP Zeytinburnu İlçe kurucusu ve Başkanı Ahmet Dokumacı’nın ortaklarına; İntim ve Altındağ AKP’ye yakınlığı ile bilinen Diyarbakırlı işadamı Mehmet Ali Altındağ’ın yakınlarına; Aslantaş İnşaat 22. dönem AKP Ağrı milletvekili Naci Aslan’ın kardeşine; Aksa İnşaat AKP Diyarbakır Milletvekili M. İhsan Arslan’ın akrabalarına; Öztaş ve Özsaya TUSKON üyesi Süleyman Çetinsaya ve yakınlarına ait.

Düşük kırımla verildi
İktidara yakın şirketlerden bir çoğuna oldukça düşük kırımla ihaleler verildiği dikkat çekiyor. Söz gelimi Ankara Yukarı Yurtçu’daki 1152 konut projesi Öz-Kar şirketine yüzde 0.6, Menemen Asarlık’taki 208 konut projesi İHE şirketine yüzde 18, Yukarı Yurtçu’daki 564 konut projesi Kalyon İnşaat’a yüzde 8.1, İstanbul Halkalı’daki 1116 konut Kuzu İnşaat’a yüzde 9, Bursa Mustafa Kemal Paşa’daki köyevi projesi Makro İnşaat’a yüzde 10.2, Düzce’deki 588 konut projesi Seha İnşaat’a yüzde 10.2, Ankara Protokol Yolu 1. Etap’taki 1008 konut projesi İlsan’a yüzde 12.1, Bursa Kestel’deki 716 konut projesi Aksa İnşaat’a yüzde 12.7 kırımla verildi.

Haber : Ceyhun BOZKURT