Türkiye'nin son iki yüzde 8-10 arasındaki büyüme oranı ekonomiye yön veren kurmayları ince bir çizgide hareket etmeye yöneltti. Bu kapsamda, bir yandan sürdürülebilir büyümeyi devam ettirmeye, diğer yandan tüketim harcamalarını kısıcı tedbirler alan ekonomi yönetimi, yeni dönemde enflasyon beklentisi oluşturacağı kaygısıyla vergilerde artış öngörmediklerini belirttiler.
KAYGI VERİCİ HARCAMALAR
Ekonomi çevreleri, hızlı büyüme oranı içerisindeki iç tüketim payının yüksekliğinin piyasada risk yarattığını kaydettiler. İç tüketimin kredi ağırlıklı olması uzmanlarda "ileride olası sosyal sıkıntılar doğurabilir" kaygısı yaratıyor. Özel sektörün artan yatırım harcamalarının ise kaygı verici olmadığına işaret eden uzmanlar, özel sektör yatırımlarının önceki yıla göre rekor seviyelerde olduğuna dikkat çektiler. Uzmanlar, "Özel sektörün bugünkü yatırımı, yarının ihracatı, üretimidir. Yatırım harcamalarından çekinmeye gerek yok, ama tüketim harcamasına dikkat etmeliyiz. Araba ithal edip kullanıyorsak ya da çikolata, gofret ithal edip tüketiyorsak buna dikkatle bakmak gerekiyor" değerlendirmesi yaptılar.
TÜKETİM CARİ AÇIĞI ARTIRIR
Kredilerin artış hızının yılsonunda yüzde 25'ler civarında olmasının üzerinde durduklarını, bu oranın genel dengeleri fazla etkilemeyeceğini kaydeden uzmanlar, "Deniliyor ki; bazı kredi türlerinde o yatırımı yaptığınız zaman ileride cari açıktan avantajımız olacak. Yatırım belki bugün yapılıyor ama, o yatırım üretken bir yatırım, ihracata dönecek ya da enerji üretecek, dışarıya bağımlılığı azaltacak. Uzun vadede bu mantık doğru. Ama kısa vadede sonuç hiçbir şekilde değişmiyor. Yani kredi hacmi ne kadar artarsa, kısa vadede cari açık da o kadar artıyor. Birebir çok güçlü bir orada ilişki var" tespitini yaptılar. Uzmanlar, kredi hacminin yavaşlatılması için bundan sonra daha farklı kurumların, farklı enstrümanlarla devreye girmesinin hiç kimse için sürpriz olmayacağını da ifade ettiler.
Tüketime karşı frenleme
Geçen yıl Kasım ayından itibaren alınan tedbirlerin kredi yoluyla iç tüketimi frenlemeye dönük olduğunu belirten uzmanlar, piyasa aktörlerinin ise ÖTV ve KDV'nin artırılması yönteminden yana olduklarını hatırlattılar. Uzmanlar, o yönlü bir adımın enflasyona doğrudan etkisinin olacağına işaret ederlerken, piyasada enflasyon beklentisinin yükselmesine, sonra da faizlerin artacağı yönünde beklentilerin oluşacağına ve bir kısırdöngünün başlayacağına işaret ettiler. "Bu yaklaşım başka makro dengesizliklere neden olmamak için bir vergi artışı olmayabileceği anlamına mı geliyor" şeklindeki soruya uzmanlar, gelecek dönemin, yani hem bu yılın ikinci yarısının, hem de 2012, 2013, 2014 için hazırlanan Orta Vadeli Programın (OVP) kurgusunda kamu maliyesinin özel ve önemli bir yerinin olacağı yanıtını verdiler.
Finansal istikrar komitesi toplandı
Yeni oluşturulan Finansal İstikrar Komitesi'nin de geçtiğimiz günlerde üst üstte iki kez toplandığını kaydeden uzmanlar, bu toplantılarda 'Ne yapılmalı', 'neredeyiz', 'nereye gitmeliyiz', 'kime ne görev düşebilir', 'BDDK ne yapabilir', 'Merkez Bankası, Hazine ne yapabilir' 'tedbirler ne olabilir', 'genel gidişat ne', 'dünya konjonktürü ne durumda', 'Türkiye konjonktürünü neler bekliyor' şeklinde konunun enine boyuna değerlendirildiğini belirttiler. Uzmanlar, "Allah korusun, bir bozulma olduğu zaman çok hızla piyasaya yansıyabiliyor. O hızlı gelişmede bir gecede kararları alıp işi bitirmek gerekiyor. Yani bekleyin de bir sonraki gün ya da 2 saat sonra, yani öyle zaman lüksü olmuyor" değerlendirmesini yaptılar.
Büyük firmalar denetlenecek
Öte yandan vergi denetimi açısından bundan sonra ağırlıklı olarak büyük firmaların daha sıkı tutulacağını belirten uzmanlar, "Vergi denetimi artık daha önemli ve büyükler için daha sık ve daha kapsamlı olması da kimse için sürpriz olmamalıdır. Çünkü ekonominin önemli bir miktarı büyük firmalar üzerinde dönüyor, katma değerin önemli bir miktarı büyük firmalar üzerinde oluşturuluyor, kazancın büyük bir miktarı orada oluşuyor. Dolayısıyla, büyük firmaların vergi konusunda biraz daha sıkı denetim altında olması çok doğaldır, dünyanın her yerinde de böyledir. Bugün Amerika Birleşik Devletleri'ne gidin, en sık denetlenenler en büyüklerdir. Orta boylar daha az, küçük firmalar daha seyrek denetlenir. Firma boyutu büyüdükçe denetleme daha sık ve daha kapsamlı yapılır" dediler.
Esen kalın...
[email protected]