Ordu içinde kaynaşma
Oldu ama partisinin 'sağ' kanadı, Demirel'in Bayar ve arkadaşlarını yarı yolda bırakmasını affedemiyordu. Seçimden bir süre sonra AP bölündü, ayrılan hatırı sayılır bir grup milletvekili ve senatör Demokratik Parti'yi kurdu. Demirel için ülkeyi yönetmek zorlaşmıştı. Bir yanda asker, bir yanda yükselen sol muhalefet ve bir yanda da partisindeki bölünme.Bu arada ordu içinde de ciddi kaynaşma devam ediyordu. Sivil kanatta Doğan Avcıoğlu ve Cumhuriyet yazarı İlhan Selçuk'un ideologluğunu yaptığı
'Devrim' dergisi çevresi, Türkiye'de sol-sosyalist bir askeri müdahalenin gerçekleşmesi için çalışıyordu. Bu çalışmaların ordu içindeki yansıması özellikle genç Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Muhsin Batur ve kara kuvvetleri karargâhındaki çeşitli unsurları etkisi altına almıştı. Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Faruk Gürler'in de bu ekibe dahil olduğu söyleniyordu.

Genişletilmiş Komuta Konseyi
Ancak ordunun tamamı sol bir darbeye yandaş değildi. Özellikle Genelkurmay Başkanı Orgeneral Memduh Tağmaç ve İstanbul'daki 1. Ordu Komutanı Orgeneral Faik Türün, sol darbeye açıkça karşı çıkıyor, Kara Kuvvetleri Komutanı Gürler'i katıldığı söylenen cepheden ayrılması için baskı altına alıyorlardı. Faruk Gürler'in sol darbecilerden ayrıldığı, Muhsin Batur'un tek başına bu işe kalkışamayacağı ihtimali belirince cuntacılar 9 Mart 1971 günü darbe yapmak istediler. Kendilerine seçtikleri lider, Kara Kuvvetleri karargâhında bir tümgeneral olan Celil Gürkan'dı. Ama Gürkan, kendi deyişiyle 'düğmeye' basmadı, teşebbüs gerçekleşmedi ama ok yaydan çıkmıştı. 10 Mart günü Ankara'da, daha önce adı bile duyulmamış olan 'Genişletilmiş Komuta Konseyi' toplantısı yapıldı, toplantıya ordudaki bütün kor ve orgeneraller katıldı.
1. Ordu Komutanı Faik Türün, toplantı öncesi Ankara Garnizon Komutanı olan kardeşi Tümgeneral Türün'ü arayarak tedbir almasını istedi. Bunun üzerine Ankara garnizonundan askerler gün boyu devam eden toplantı boyunca, daha doğrusu Faik Türün sağ salim dışarı çıkana kadar, Genelkurmay karargâhını kuşatarak 'emniyet aldı'lar. İşte bu toplantıda 12 Mart günü hükümete muhtıra verilmesi kararı alındı. Toplantının ayrıntılarına ve içerideki tartışma konusuna ilişkin ilk kez bir bilgiyi Amerikan kaynaklarından öğreniyoruz.

Washington'a giden mesaj
Amerikan Dışişleri Bakanlığı'nın dün yayımlanan belgelerine göre 10 Mart akşamı Ankara'daki Merkezi Haberalma Örgütü CIA görevlisi Washington'a şu mesajı gönderdi:
"1. Türk Genelkurmay Başkanı General Memduh Tağmaç başkanlığında, beklenmedik bir 'Silahlı Kuvvetler Komuta Konseyi' toplantısı yapıldı, sabah 10.00'da başlayan toplantı 18.00'e dek sürdü. Toplantıya Kara, Hava ve Deniz Kuvvetleri komutanları, 1, 2 ve 3. ordu komutanları, bütün kolordu komutanları, bütün Hava Kuvvetleri Bölge komutanları ve bir miktar da diğer genel subaylar katıldı.
2. Bu toplantı çok sayıda yüksek rütbeli subayın ısrarı üzerine, dört Amerikan havacısının kaçırılması, ODTÜ'deki polis-öğrenci çatışması ve diğer yerlerdeki karışıklıklar yüzünden ülkedeki siyasi durumun hızlanan eriyişine karşı ordunun nasıl bir tepki vereceğini kararlaştırmak üzere yapıldı.
3. Kara Kuvvetleri Kurmay Başkanı General Hayati Savaşçı, toplantının iki seçenekten birini benimsemek için yapıldığını söyledi. Ya çok sayıda genç generalin önerdiği gibi rejimi devirmek ve yönetime el koymak kararlaştırılacaktı ya da General Tağmaç ve ötekilerin önerdiği Cumhurbaşkanı Sunay'a ve Başbakan Demirel'e bir muhtıra verilerek kimi spesifik ve acil kontrol önlemlerinin alınması istemi kabul edilecekti. Savaşçı, başka alternatiflerinin kalmadığını ekledi.
4. Savaşçı ayrıca, siyasi duruma askeri müdahale konusunun artık tartışılır olmadığını söyledi. Ordu müdahale ediyordu, karar verilecek olan şey bunun biçimiydi. Toplantıdan açık bir konsensüs çıkmasının önemli olduğunu söyledi ve bunun önemini de şöyle izah etti: Konsensüs olmasa, karardan ötürü hayal kırıklığına uğrayan taraflar, kendi görüşlerinin kabulü için güç kullanarak zorlama yapabilirlerdi. Hangi karar alınırsa alınsın, hızla bütün birimlere iletileceğini de söyledi Savaşçı.
5. Özellikle havacı generaller tam bir askeri müdahale taraftarı ve Tağmaç çözümüne şiddetle karşılar.
6. 10 Mart saat 24.00 itibariyle Ankara sakin ve gözüken bir askeri alarm durumu yok."
Az önce de aktardığımız gibi bugün 10 Mart toplantısında hangi kararın alındığını biliyoruz. Ayrıca o gün Türk Silahlı Kuvvetleri'nin bölünmenin eşiğine geldiğini de...

CIA 12 Mart'ı beklemiyordu
İçlerinde ünlü Merkezi Haberalma Örgütü CIA gibi, Ulusal Güvenlik Ajansı NSA gibi son derece güçlü Amerikan istihbarat örgütlerinin yer aldığı 'Amerikan istihbarat topluluğu' her yıl ortaklaşa bir 'Ulusal İstihbarat Tahmini' hazırlar ve yönetime sunar. 3 Şubat 1970 tarihli 'Ulusal İstihbarat Tahmini'nin Türkiye ile ilgili bölümünde bir hayli iddialı bir cümle var: "Önümüzdeki beş yılda bir askeri müdahale beklemiyoruz."
Bu cümlenin yazıldığı tarihte orduyu sol-sosyalist bir yönetim kurmak, bir çeşit Baasçı yönetim kurmak için Doğan Avcıoğlu ve İlhan Selçuk'un başını çektiği çok ciddi faaliyetler vardı. Bu faaliyetler sonucu rapordan 13 ay sonra ordu muhtıra vererek ülkenin seçilmiş başbakanını devirdi!

KAYNAK:RADİKAL GAZETESİ