Özel halk otobüslerinin sıklıkla başvurdukları bilet vermeme hilesi üzerine Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) harekete geçti. Buna göre şehir içi özel halk otobüslerinin aldıkları ücret karşılığı bileti vermeyerek oluşturdukları kayıt dışılık GİB’in takibine girdi. Bu kapsamda yüzde 18 oranındaki KVD’yi ödemekten kaçan mükellefe eğer elektronik bilet kullanılması yöntemini seçmesi halinde yüzde 1,5 KDV ödeme imkanı getirildi. 

Hazine ve Maliye Bakanlığı’na bağlı Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) “Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ” ile bir ilki hayata geçirdi. Tebliğ ile istisnaların kapsamını yeniden düzenleyen GİB, geçen yıl Nisan ayında Kanunlaşan 7104 Sayılı Kanun’un 12. Maddesiyle, KDV Kanunu’nun 38’inci maddesiyle Hasılat Esaslı Vergilendirme uygulaması başlattı. 

Söz konusu Kanunla ilgili Tebliğ, 23 Mart 2019 tarihli Resmi Gazete’de yayımlandı. Buna göre, sektörler ve meslek grupları kapsamında yer almak kaydıyla; mesleki kazancı serbest meslek kazanç defterine, ticari kazancı işletme hesabı esasına göre tespit edilen mükellefler isterlerse, hasılat esaslı KDV’den yararlanabilecek. Bu kapsamda da ilk uygulama özel halk otobüsü ruhsatı alan firmalar için geçerli olacak. 

Kendi isteği ile geçenlerin en az iki yıl sistemde kalmasının zorunlu olacağı uygulama, özellikle şehirci otobüs işletmeciliği yapan özel halk otobüslerinde yaşanan kayıtdışılığın sona erdirilmesini amaçlıyor. Böylece Türkiye genelindeki özel halk otobüslerinin tamamının tıpkı İstanbul’da uygulanan Akbil sistemi gibi elektronik ortama geçmeleri halinde, yüzde 18 olan KDV’yi yüzde 1,5 olarak ödemeleri imkanı getiriliyor.

 EN AZ 18 KİŞİ TAŞINMASI GEREKİYOR

 Uygulamadan 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu ile 5393 sayılı Belediye Kanunu kapsamında belediyeler tarafından ruhsat verilen, toplu taşıma hatlarını kiralayan, toplu taşıma hizmetinin hizmet satın alma yollarıyla yerine getirilmesi halinde bu hizmeti sunan ve gelirlerinin tamamını elektronik ücret toplama sistemleri aracılığıyla tahsil eden otobüs işletmeleri yararlanacak. Belediyelerin otobüs işletmeleri ile doğrudan veya dolaylı olarak sermayesinin yüzde 51 veya daha fazlası belediyelere ait şirketler yararlanmayacak. Münhasıran il sınırları içinde, otobüsle sürücü dahil en az 18 oturma yeri olan araçlarla toplu taşıma faaliyeti yapan mükellefler için geçerli olacak. Bu mükellefler isterlerse, hâsılat esaslı vergilendirme usulünü seçebilecek. 

UYGULAMA NASIL OLACAK? 

Mükellefler; kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla alış vesikalarında gösterilen KDV’yi ve hâsılat esaslı vergilendirme usulüne göre beyan ederek ödedikleri KDV’yi kazancın tespitinde işlemin mahiyetine göre gider veya maliyet, yaptıkları teslim ve hizmetler dolayısıyla hesapladıkları KDV’yi kazancın tespitinde gelir olarak dikkate alacaklar.

Yani, KDVK göre Hâsılat esaslı vergileme sistemini seçen mükellefler (01.03.2019’dan itibaren sadece ve bu sistemi seçen işletme esasına göre defter tutan şehir içi otobüs işletmecileri) satın aldıkları mal ve hizmetler için ödedikleri KDV’ni indirim konusu yapmayacaklar. Maliyet veya gider yazacaklar. Elde ettikleri hâsılat için düzenledikleri belgelerde KDV hesaplayacaklar. Ancak tahsil ettikleri bu KDV’ni beyan etmeyip gelir yazacaklardır. Hâsılat esaslı mükelleflerden fatura alan mükellefler ise belge üzerinde yazan KDV’ni indirecekler. 

ÖRNEK HESAPLAMA 

Bu durumu bir örnekle şöyle anlatabiliriz; 

Özel Halk Otobüsü İşletmesi Nisan/2019 döneminde yapmış olduğu toplam 50.000 TL tutarındaki toplu taşıma hizmeti için yüzde 18 üzerinden 9.000 TL KDV hesaplanır. Mükellef bu dönemde akaryakıt, tamir bakım, personel vb. için 40.000 TL harcama yapmış ve 6.000 TL KDV ödemiş olsun. Bu durumda, mükellefin gerçek usulde vergilendirilmesi halinde ödemesi gereken KDV tutarı 3.000 TL (9.000-6.000) olarak hesaplanacak.

 Bu mükellefin hasılat esaslı vergilendirme usulüne geçmesi halinde ödemesi gereken KDV tutarı 6/2/2019 tarihli ve 718 sayılı Cumhurbaşkanı Kararına göre hasılat tutarına yüzde 1,5 oran uygulanması suretiyle hesaplanacak. Buna göre mükellefin ödemesi gereken KDV tutarı 885 TL [(50.000+9.000)x %1,5] olacaktır. Hasılat esaslı vergilendirme usulüne geçmesi nedeniyle mükellefin bu dönem için kazancının tespitinde 10.000 TL (50.000-40.000) yerine, 12.115 TL [(50.000+9.000)– (40.000+6.000+885)] dikkate alınacak.