Akaryakıt kaçakçılığının önü kesilemezken, Mersin'de yapılan incelemeler bu işin kolayca çözülmeyeceğini de ortaya koydu. Mersin Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü’nce akaryakıt depolama ve dağıtım şirketlerine ait gümrük antrepolarının yolgeçen hanı gibi olduğu ortaya çıktı. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Mersin İlindeki antrepolarda yaptığı incelemelerde şok yaşadı. İncelemelerde tüm antrepolarda kontrol edilmesi çok zor olan tank bağlantılarıyla boru bağlantı ve eklentiler yapıldığı belirlendi. Bu bağlantılar üzerinde mühürlemeye uygun olmayan vanalar, basınç alma valfleri, numune alma yerleri konulduğu, tesis içinde ve dışında devam eden boru uzantılarının farklı kalınlıklarda olduğu ortaya çıktı. Böyle olunca antrepo kapasite hesaplarının da güvenilir olmadığı belirlendi.

Tesislerdeki yangın hatları üzerinde ne amaçla kullanıldığı bilinmeyen suistimale açık gereksiz vana, eklenti ve bağlantı yerlerini tespit eden Gümrük ve Ticaret Bakanlığı yetkilileri, yangın boru hatlarının doğrudan deniz boru hatlarına bağlı olduğunu belirledi. İncelenen tüm tesislerde birçok borunun toprak altına yerleşik olduğu ortaya çıkarıldı. Tesislere ait antrepo sahalarının birçoğunda seyyar avadanlıklar, bağlantı boruları, bağlantı vanaları, dalgıç motor ve kolayca taşınabilir plastik borular, bağlantı yapmayı sağlayacak her türlü ekipman bulunduğu belirlenirken, bazılarında kazıcı, taşıyıcı, delici ve küreyici özellikli ekskavatör, motorlu deniz teknesi ve bu tekneyi denize taşımaya yarayan aparatı bulunan otomobilin antrepo sahasında hazır vaziyette bekletildiği tespit edildi. Bu ekipmanlar ile gümrük idaresinden izin almadan çok kısa sürede tank ve borular üzerinde değişiklik yapılması ve sonra fark edilmeden tekrar eski haline getirilmesinin sağlanabileceği belirlendi. Ayrıca açık denizde İl Emniyet Müdürlüğüne bağlı kurbağa adamlar tarafından yapılan incelemelerde üç antrepo tesisine ait ilgili kurumlardan izinsiz boru hatları bulunduğu ortaya çıktı.

AKARYAKIT VERİLERİ

Öte yadan 2011 yılında petrol ve doğalgaz ürünlerinden 34,5 milyar lira ÖTV alınırken, söz konusu tutarın toplam vergi gelirleri içindeki payı yaklaşık yüzde 14 oldu. 2011 yılında 17,6 milyon ton ham petrol, 8 milyon ton motorin, 593 bin ton fueloil, 546 bin ton havacılık yakıtı ve 139 bin ton benzin ithal edildi. Benzin ve havacılık yakıtı ihracatının 2,5 milyonar ton, fuel-oil ihracatının ise 2,4 milyon ton olarak gerçekleşti. 2010 yılında toplam 31 bin 766 ton akaryakıt ele geçirilirken, 2011 yılında ise yakalanan miktar 37 bin 269 tona yükseldi. Bu miktarın piyasaya arz edilmesi halinde, litre üzerinden yapılan hesaplamaya göre yaklaşık 91 milyon liralık vergi kaybı önlenmiş oldu.

31 BİN MÜKELLEFE 2.7 MİLYON LİRA CEZA

2011 yılında akaryakıt sektöründe 31 bin 48 mükellef denetlendi. Bu mükelleflere 2 milyon 685 bin lira tutarında ceza kesildi. Benzer şekilde ödeme kaydedici cihaz denetimleri kapsamında ise 9 bin 461 akaryakıt istasyonu ve 33 bin 911 pompa denetlendi. Denetimlerde 30 bin 369 pompanın ödeme kaydedici cihazlara bağlı olduğu, 4 bin 100 pompanın ise bağlı olmadığı tespit edildi. 4 bin 100 pompacıya toplam 1 milyon lira ceza kesildi. Ayrıca, denetlenen bin 488 firmaya da 188 milyon lira idari para cezası kesildi. 

YAŞANAN HUKUKİ SORUNLAR

Akaryakıt kaçakçılığı ile mücadele hukuki problemler, güvenlik güçlerinin elini kolunu bağladığı belirtiliyor. Söz konusu hukuki problemler ve belirsizliklerin başında tasfiye kararlarının alınamadığı durumlarda, İl Özel İdareleri nezdinde kaçak akaryakıt depolama sıkıntısı yaşanması geliyor. Yakalanan ve el konulan yeni ürünlerin teslim alınamamasından dolayı yedi emine teslim edilen ürünlerin çalınıp, tekrar piyasaya sürülmesi oluyor. Denetim esnasında satışın durdurulması uygulamasında yetki sınırı tereddütüne düşülüyor. Başka bir adli makamın sorumluluk alanına giren suç unsuru tespitlerinde, ilgili savcılık ya da mahkemeden arama ve el koyma talimatı alınamıyor.  Gizli tank ve düzeneklerle ilgili verilen arama kararlarında, kazı yapılması konusunun açıkça belirtilmediği hallerde sıkıntı yaşanıyor. Akaryakıt harici ürünlerin, işlenmiş ürün şeklindeki belgeler düzenlenerek nakledilirken yakalanması ya da üçüncü bir adreste tespit edilmesi durumunda farklı adli işlemler uygulanıyor. Sınır kapılarından muafiyet fazlası olarak ülkeye sokulan akaryakıtlarla ilgili tesis edilecek mevzuat hükmü ve el koyma esasları açısından farklı uygulamalar sorun yaşatıyor. 

TEK BİR AKARYAKIT LİMANI KURULMALI

Akaryakıt kaçaklığıyla etkin mücadele için kullanılacak en önemli aracın sayaç sistemi olduğuna dikkat çeken yetkililer, gemi çıkışı ve tesis girişine sayaç konulması sayesinde gemiyle tesis arasındaki kilometrelerce uzunluktaki boru hatlarındaki olası suiistimallerin  ortadan kalkacağını kaydettiler. Sayaç sistemi sayesinde boru hatlarında ve tankların ölü stoklarında kalan yakıt miktarının bilinmesine de gerek kalmayacağına işaret ediliyor. Tek bir akaryakıt limanı kurulmasını öneren yetkililer, mevcut durumda her tesisin akaryakıt transferi ayrı limanlar ve ayrı boru hatları üzerinden gerçekleştirildiğini hatırlattılar. Mutlaka elektronik mühürleme sistemine geçilmesi gerektiğini de kaydeden yetkililer, elektronik imzanın kullanılacağı mühürleme sistemi sayesinde manuel düzenlenen belge ve defterler üzerinden yapılan işlemlerin merkezi olarak denetlenmesi ve geriye dönük kontrollerin yapılmasını sağlayacağını kaydettiler.

Esen kalın...